آیا مجبور هستید مدام از فرزند خود بخواهید تا سری هم به کتاب‌هایش بزند؟
آیا او زود از درس خواندن خسته می‌شود؟
آیا معلم هستید و در کلاس دانش‌آموزانی دارید که نسبت به درس و مدرسه بی علاقه هستند؟
احتمالا در اطراف شما یک دانش‌آموز بازیگوش و بی علاقه به درس وجود دارد که شما را به دنبال راه حلی برای آن، به جستجو واداشته است.اگر مادر یا پدر دانش‌آموزی هستید که نسبت به درس بی علاقه است، احتمالا با شروع سال تحصیلی روزهای دشواری در پیش خواهید داشت.باید بگوییم که این مشکل تقریبا در اکثر خانواده‌ها وجود دارد باید بدانید که تنها نیستید و این روزها بسیاری از والدین و معلمان درگیر چنین موضوعی هستند. در این مطلب همراه ما باشید زیرا پیشنهادهایی ساده و موثر برای رفع این مشکل شما داریم.
۱.گفتگو کنید تا دلیل بی علاقگی کودک به مطالعه درس را پیدا کنید
به جای جر و بحث، با فرزند خود در فضایی دوستانه صحبت کنید. در اغلب موارد هنگامی‌که سعی می‌کنیم منطقی و با احترام با کودکان یا نوجوانان گفتگو کنیم، نتیجه بسیار فراتر از سطح انتظار ما خواهد بود.
همچنین از تشویق کردن کودک غافل نشوید و به او احساسات مثبت انتقال دهید. بچه‌ها با دریافت بازخورد مثبت، بیشتر به انجام کاری که از آنها خواسته شده است تمایل پیدا می‌کنند.
البته دقت داشته باشید که در تشویق هم مانند تنبیه افراط نکنید. فرزند شما باید این درک را پیدا کند که اگر درس می‌خواند وظیفه‌اش را انجام می‌دهد و همیشه نیاز به جایزه و پاداش نیست.
موضوع مهم دیگری که نباید از نظر دور بماند این است که فرزند خود را درک کنیم. فراموش نکنیم که او نیاز به بازی و استراحت هم دارد. گاهی ممکن است والدین از فرزند خود انتظار داشته باشند تا همه زمان خود را صرف درس خواندن و انجام تکالیف کند درحالی‌که چنین نگرشی قطعا اشتباه است. بنابراین لازم است از خود بپرسیم که آیا انتظارات ما از فرزندمان منطقی است یا خیر.
۲.اگر فرزندتان در مورد درس‌هایش از شما کمک خواست، کنارش باشید
لازم نیست مدام کنار فرزند خود بنشینید و یا پیش از آن‌که کمکی از شما بخواهد، سعی در امر و نهی کردن داشته باشید، اما در خیلی از موارد کودکان از والدین و به‌ویژه مادر خود می‌خواهند تا در کنارشان بنشینند. در این صورت این همراهی می‌تواند برای کودک شما حس دلگرمی و آرامش ایجاد کند و در علاقه‌مند کردن آنها به درس موثر باشد.
تا زمانی که کودک از شما کمک نخواسته است در کارش دخالت نکنید. اجازه دهید تا اشتباه کند و تجربه کسب کند. سعی کنید کمتر تکالیف او را زیر نظر بگیرید تا اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند. می‌توانید هنگامی‌که کنارش هستید شما هم مطالعه کنید یا کارهای شخصی خود را انجام دهید.
۳.فرزند خود را برای درس خواندن تحت فشار قرار ندهید
سرزنش کردن، تذکر مداوم یا استفاده از برخوردهای تند، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه موجب می‌شود تا فرزندتان در مقابل شما سرکشی و مقاومت نشان دهد. علاوه بر این ممکن است فرزند شما واقعا مشکلی داشته باشد. برای مثال شاید دچار ضعف بینایی شده است، شاید بیش فعال است و مشکل عدم تمرکز دارد و یا اختلالات خاصی رنج می‌برد. بنابراین بهتر است پیش از آن‌که واکنش‌های جدی و سخت نشان دهید، ابتدا شرایط فرزند خود را بررسی کنید و در این رابطه از متخصصین یا مشاورین کمک بگیرید. شما همچنین می‌توانید با مراجعه به مقاله «بیش فعالی کودکان چیست» اطلاعاتی در این زمینه به دست آورید.
۴.از مشاور کمک بگیرید و ریشه بی علاقگی کودک به درس را بررسی کنید
مشاور خوب و باتجربه می‌تواند کمک بزرگی برای شما باشد. نحوه برخورد شما با فرزندتان و واکنشی که به او نشان می‌دهید، می‌تواند عاملی کلیدی برای تغییر یا تثبیت رفتار او باشد. مشاور این امکان را دارد تا با شنیدن حرف‌های شما و دانستن دقیق شرایط، به‌طور اختصاصی مشکلتان را تحلیل کند و راه‌حلی کاملا متناسب با موقعیت شما ارائه کند. نکته مهم این است که به مشاوری مراجعه کنید که تجربه و تخصصی مرتبط با مشکلتان داشته باشد.
فراموش نکنید که در ابتدا، دلایل بی علاقگی به درس،باید ریشه‌یابی شوند. گاهی عواملی وجود دارند که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر روی میزان علاقه دانش‌آموزان به درس تاثیرگذار هستند و پیدا کردن این موارد کاری است که بر عهده مشاوران است.
علاوه براین مشاوران می‌توانند توصیه‌های خوبی در رابطه با مواردی از قبیل نحوه برنامه‌ریزی برای درس خواندن یا آموزش مهارت‌های مطالعه برای فرزند شما داشته باشند.
۵.برای درس خواندن فرزندتان مکانی ثابت و آرام در نظر بگیرید
عوامل حواس‌پرتی متنوعی در خانه وجود دارند که می‌توانند مانع درس خواندن و تمرکز شوند. اگر شما در حال دیدن تلویزیون با صدای بلند هستید، نمی‌توانید انتظار داشته باشید که فرزند شما بر روی تکالیفش متمرکز شود.
وجود تلفن همراه، بازی‌های کامپیوتری و یا حتی سروصدای خواهر یا برادر، به شدت بر میزان عملکرد دانش‌آموزان تاثیرگذارند. به همین دلیل داشتن فضایی برای درس خواندن که به دور از هرگونه عامل حواس‌پرتی باشد، ضرورت دارد.
موضوع مهم دیگر این است که مکانی مشخص برای درس خواندن وجود داشته باشد. این شیوه درستی نیست که کودک هر جایی از خانه، دفتر و کتابش را بگذارد و شروع به درس خواندن کند.
داشتن فضایی مشخص برای مطالعه و انجام تکالیف موجب افزایش تمرکز و بهبود عملکرد دانش‌آموزان می‌شود و فراهم کردن چنین فضایی در خانه بر عهده والدین است.
۶.زمان مناسبی را برای درس خواندن فرزند خود اختصاص دهید
هنگام خستگی، گرسنگی،شلوغی، دیروقت و… که فرزند شما تمرکز و آرامش کافی ندارد، زمان خوبی برای درس خواندن نیست. به خاطر داشته باشید که زمان نیز به اندازه مکان در ایجاد علاقه کودک به درس موثر است.
همچنین از زمان استراحت فرزندتان غافل نشوید. پس از زمان مشخصی درس خواندن، او نیاز به استراحت خواهد داشت تا دوباره انرژی کافی برای ادامه مطالعه را به‌دست آورد. زمان استراحت می‌توانید برایش میوه یا شیر ببرید و او را تشویق کنید تا کمی تحرک یا نرمش کند.
رفتار معلمان با دانش‌آموزان بی‌علاقه به درس
می‌توان گفت معلمان هم به اندازه والدین با دانش‌آموزان بی‌علاقه به درس درگیر هستند. معمولا برقراری ارتباط با چنین دانش‌آموزانی کار راحتی نیست. به همین دلیل معلمان هم نیاز دارند تا در این رابطه مشاوره دریافت کنند. در ادامه پیشنهاداتی هم برای معلمان عزیز داریم.
۱.با دانش آموزان خود ارتباط دوستانه و موثر برقرار کنید
رفتار معلم با دانش‌آموزان، یکی از مهم‌ترین مواردی است که بر روی میزان علاقه‌مندی آنها به درس و مدرسه تاثیرگذار است. رفتار محبت‌آمیز و توام با احترام عواملی کلیدی هستند که نباید از تاثیر آنها غافل شد. به این ترتیب دانش‌آموزان به معلم اعتماد می‌کنند و بیشتر نسبت به درس علاقه مند خواهند شد.
تدریس فعالانه و پرسش و پاسخ در کلاس، لبخند زدن، تن صدای مناسب و مواردی از این دست، می‌توانند تاثیرات عمیقی بر روی میزان علاقه دانش‌آموزان به درس داشته باشند.
۲.نظم و برنامه‌ریزی را در کلاس به دانش‌آموزان آموزش دهید
شما به عنوان یک معلم، چقدر در کلاس درس برنامه‌ریزی دارید و به آن برنامه پای‌بندید؟ دانش‌آموزان آگاهانه یا ناخودآگاه رفتار بزرگترها را الگو قرار می‌دهند. این که برنامه کلاس و مدرسه منظم و مدون باشد، یکی از مهم‌ترین مواردی است که می‌تواند دانش‌آموزان را نسبت به برنامه‌ریزی درسی پای‌بند کند.
نکته مهم در برنامه‌ریزی این است که برنامه‌ها قابل دست‌یابی و منطقی باشند. از تدوین برنامه‌های بیش از حد سنگین و دشوار پرهیز کنید. دانش‌آموزان باید متوجه شوند که برنامه به اندازه کافی قابلیت عملی شدن دارد و با مقداری تلاش می‌توانند به نتیجه دلخواه برسند.
۳.از مقایسه دانش‌آموزان پرهیز کنید
مقایسه کودکان یکی از مهم‌ترین دلایل بی علاقگی آنها به درس است.هر دانش‌آموزی فقط باید با خودش مقایسه شود و بر همین اساس میزان تلاش و موفقیتش سنجیده شود. هوش، توانایی‌ها و شرایط همه با هم یکسان نیست و این اشتباه بزرگی است که آنها را مقایسه کنیم.
بنابراین به میزان تلاش آنها اهمیت بدهید و نشان دهید که آن‌چه اهمیت دارد، پیشرفت هر کسی در مقایسه با خودش است. به این ترتیب با اینکه نتایج یکسان نیست، اما میزان تلاش هر دانش‌آموز نشان‌دهنده سطح موفقیت او است.
۴.روی فعالیت دانش‌آموزان به‌طور مستمر نظارت داشته باشید
دادن بازخورد، روشی موثر برای تشویق و تقویت انگیزه در دانش‌آموزان است. آنها باید مطمئن باشند که فعالیت‌های آنان به‌طور مستمر مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این ارزیابی موجب می‌شود تا انگیزه کافی برای انجام تکالیف وجود داشته باشد.
معمولا دانش‌آموزانی که فعالیتشان به‌طور منظم توسط معلمان بررسی نمی‌شوند، کمتر به انجام تکالیف خود تمایل نشان می‌دهند. بنابراین نسبت به فعالیت آنها حساس باشید و به‌صورت مداوم بر آنها نظارت کنید.
۵.دانش‌آموزان بی علاقه به درس را در کارهای کلاسی مشارکت دهید
معلمان می‌توانند برخی از مسئولیت‌ها را به دانش‌آموزان بی علاقه به درس واگذار کنند. برای نمونه صحیح کردن تکالیف بچه‌های دیگر و یا انجام حضور و غیاب می‌توانند برخی از این مسئولیت‌ها باشند. به این ترتیب این کودکان حس نزدیکی و دوستانه‌ای نسبت به معلم و کلاس پیدا خواهد کرد.
۶.با والدین ارتباط مستمر داشته باشید
گاهی اتفاقاتی در خانواده‌ها رخ می‌دهند که بر روی درس بچه‌ها تاثیرگذارند. علاوه بر این گاهی بسیاری از بچه‌ها مشکلات و اختلالاتی دارند که معلم باید در جریان آن قرار گیرد. همچنین ممکن است که خانواده‌ها نیز از مشکلات فرزند خود بی‌اطلاع باشند و مشاهدات معلم می‌تواند به شناسایی مشکل و حل آن کمک کند. بنابراین به عنوان یک معلم، ارتباط خود را به‌طور مداوم با خانواده‌ها حفظ کنید. این ارتباط می‌تواند از بروز مشکلات بسیاری در آینده پیشگیری و به رفع مشکلات فعلی کمک کند.
علاقه‌مند شدن به درس با خوشرویی والدین و معلمان
آن‌چه مسلم است این است که با تحقیر، بدرفتاری و توهین، هیچ دانش‌آموزی به درس علاقه مند نخواهد شد. قطعا شما به عنوان والدین و یا معلم، با دلسوزی و اشتیاق قصد دارید تا آنها را به درس علاقه مند کنید. پیشنهاد می‌کنیم کمی صبور باشید و از روش‌های غیرمستقیم برای جذب کودکان به درس کمک بگیرید. در این رابطه به شما توصیه می‌کنیم مقاله « چگونه والدین صبوری باشیم؟» را مطالعه کنید.
باید و نبایدهای بیش از حد، موجب فراری شدن از درس می‌شوند و گاهی رفتارهای اشتباه معلم یا والدین، پیامدهای منفی گسترده‌ای بر آینده کودک و نوجوان خواهد داشت. با کمک گرفتن از متخصصان و مشاوران سعی کنیم رفتار بهتری در مواجهه با فرزندانمان داشته باشیم.
آیا شما هم فرزند یا داشن‌آموزی دارید که نسبت به درس بی علاقه باشد؟ تجربه شما در برخورد با این کودکان چیست؟ خوشحال می‌شویم در بخش نظرات، تجربیات خود در این زمینه را با ما درمیان بگذارید.
گلنار رضازاده هستم بازی درمانگر و روان درمانگر کودک، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مشاوره خانواده از دانشگاه خوارزمی تهران. از سال ۱۳۹۴ به صورت تخصصی در حوزه بازی‌درمانی، آموزش مهارت‌های زندگی کودک، فرزند پروری و مدیریت استرس والدین مشغول به کار بوده‌ام. باتوجه به اینکه محتوای حوزه کودک بسیار حساس و مهم است، تمامی منابع و مطالب تولید شده در بلاگ کیدزی را پیش از انتشار بررسی میکنم.
زهرا سادات طالبیان هستم روانشناس کودک، دارای مدرک کارشناسی روانشناسی بالینی از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی از دانشگاه یزد. از سال ۱۳۹۲ به صورت تخصصی در حوزه‌های بازی درمانی، درمانگری کودک( تشخیص و درمان اختلالات مختلف)، آموزش مهارت‌های زندگی به بچه‌ها و فرزندپروری مثبت، فعالیت کرده‌ام. در تیم کیدزی به‌عنوان نویسنده و روانشناس کودک، تلاش میکنم مطالب مربوط به کودکان و دغدغه‌های والدین را در قالب مقالات آموزشی ارائه دهم.
مطالعه و علاقمندی به مطالعه یک چالش بزرگ برای جامعه ماست ، این مقاله واقعا کمک کرد و من به دوستانم هم معرفی میکنم این بلاگ رو ، ممنون از کیدزی
بله دقیقا همینطوره و باید به روش‌های مختلف و از بچگی افراد رو به مطالعه علاقمند کرد. بسیار ممنونیم و خوشحالیم که این مطلب برای شما مفید بوده.
چه راهکارهای خوبی ارائه دادید. به نظر منم رفتار معلم تو ایجاد علاقه کودک به درس نقش داره. امیدوارم معلم های دیگه هم این مقاله خوب رو مطالعه کنند.
بله یکی از دلایل بی علاقگی کودکان به درس میتونه رفتار معلم باشه. خوشحالیم مطلب براتون مفید بوده.