تمام شدن کلوچه محبوب کودک، جدال بر سر پوشیدن لباس اسپایدرمن در مهمانی، دل درد، دعوا با خواهر و برادر بزرگتر و مواردی این چنینی، همه و همه میتوانند منجر به گریه کردن کودک شوند. بچهها برخی اوقات یک ابر بارانزا را بالای سرشان راه میبرند و چشمهایشان هرگز خشک نمیشود. درست مانند نوزادان، کودکان بزرگتر هم بهدلیل گرسنگی، خستگی، ناراحتی یا نیاز به احساس ارتباط با شما گریه میکنند. برخی اوقات انقدر این گریهها طولانی میشود و گاهوبیگاه اتفاق میافتد که والدین را کلافه میکند. حتی گاهی بچهها به گریهکردن عادت میکنند و مدیریت آنها میتواند سخت باشد. شما در چنین مواقعی چه راهکاری را برای برخورد با گریه کودکان انتخاب میکنید؟ بهترین روش کدام است؟ با ما در ادامه مطلب همراه باشید تا تکنیکهای برخورد با گریه کودکان را مرور کنیم.
۱- دلیل گریه کودکان را بررسی کنید
زمانی که گریه کودکان شما را کلافه میکند، در مرحله اول بهترین کار این است که بررسی کنید که چرا حالشان خوب نیست. دلایل جسمی در اولویت هستند. مثلا بررسی کنید که دردی را در بدنشان احساس میکنند یا تب دارند. اگر فکر میکنید مشکلی وجود دارد، به پزشک اطفال مراجعه کنید تا علت گریه کودک را کشف کنید.
همچنین اگر هیچ نشانه واضحی از بیماری مشاهده نکردید، سردرد یا گوشدرد میتواند دلیلی برای گریه کودکان باشد. در مرحله بعد دلایل روانی را بررسی کنید. آیا فرزند شما در مورد چیزی نگران یا مضطرب است؟ کودک شما ممکن است نگران یا مضطرب رفتن به مهدکودک، تعویض خانه یا حضور یک نوزاد جدید باشد و از گریه بهعنوان راهی برای ابراز نگرانی استفاده میکند. شما میتوانید سایر دلایل را در مقاله علت بهانهگیری کودکان مطالعه کنید و سپس متناسب با آن راهکارهای برخورد با گریه کودکان را انتخاب کنید.
۲- در برخورد با گریه کودکان مدیریت احساسات را آموزش دهید
فرزند شما باید بیاموزد از گریه برای بروز تمام احساساتش استفاده نکند. او باید تفاوت بین گریه از سر خشم را با گریه از سر ناراحتی متوجه شود. شما میتوانید با واکنشهای درست در برخورد با گریه کودکان، مدیریت احساسات و هیجانات مختلف را آموزش دهید.
مثلا فرض کنید در مهمانی تولد فرزندتان، یکی از بچهها بهصورت غیرعمد لیوان شربتش را روی لباس او میریزد و کودک عصبانی میشود و گریه میکند. اگر شما در برخورد با گریه کودک دچار تنش شوید احتمالا او تصور میکند این موضوع واقعا مهم و بزرگ است و بیشتر گریه میکند. در صورتی که اگر آموزش کنترل خشم را به کودک یاد داده باشید میتواند با کمی خلوت در اتاقش و تعویض لباس به مهمانی باز گردد و از آن لذت ببرد. فراموش نکنید شما نیز باید در برخورد با گریه کودکان مدیریت احساس و هیجان را بلد باشید تا بتوانید به آنها هم آموزش دهید.
۳- با پذیرش گریه کودک به عنوان یک واکنش طبیعی، آن را متوقف کنید
فراموش نکنید که گریه یک واکنش طبیعی انسان در موقعیتهای مختلف است. در نتیجه در برخورد با گریه کودکان، سرزنشکردن یا تنبیه آنها کاری اشتباه است. گاهی اوقات والدین با جملاتی مثل: «تو مردی! مرد که گریه نمیکنه» یا « تو دختر بزرگی شدی دیگه زشته که گریه کنی» سعی میکنند گریه بچهها را متوقف کنند. در صورتی که این کار میتواند باعث شود کودک احساساتش را سرکوب کند و از بروز آنها جلوگیری کند.
بهتر است بهجای اینکه احساسات کودک را سرکوب کنید، آنها را بهخاطر احساسات واقعی و حتی خامی که تجربه میکنند، بپذیرید. گفتن جملاتی مثل «من متوجه شدم که تو چون به خاطر نمره امتحانت ناراحتی، گریه میکنی!» در برخورد با گریه کودکان به آنها کمک میکند تا احساسات خود را بهتر بشناسند و بتوانند شیوه بروز آن را بهصورت کلامی تغییر دهند. در نتیجه کودک میتواند بههنگام تجربه یک حس یا هیجان، نامی را برای توصیف احساسش به کار ببرد. همچنین پس از پذیرش و تایید احساسات او، میتوانید آموزشهای خود را ارائه دهید. برای نمونه بگویید: «اما وقتی عصبانی هستیم اسباببازیها را پرت نمیکنیم بهجای آن سعی میکنیم با چند نفس عمیق تمام عصبانیتمان را از دهان به بیرون فوت کنیم.»
۴- عادت گریهکردن کودک را تغییر دهید
کودک شما ممکن است به گریهکردن یا نالهکردن بهعنوان یک روش عادی صحبتکردن با شما عادت کرده باشد. این عادات را مجددا تنظیم کنید و قوانین جدیدی برای برقراری ارتباط در خانه وضع کنید. مثلا در برخورد با گریه کودکان قانونی تحت این عنوان وضع کنید که: «هر کی چیزی میخواد باید بدون گریه و ناله بگه!». روش اجرایی این قانون به این صورت است که تا زمانی که کودک لحن خود را عوض نکند نمیتواند به خواستهاش برسد.
شما میتوانید مهارتهای ارتباطی را از طریق بازی و سرگرمی به کودک آموزش دهید. در این زمینه میتوانید از مقاله «بازی برای تقویت مهارت ارتباطی کودک» استفاده کنید. همچنین او را بهخاطر مواقعی که با آرامش و بدون گریه از شما کمک میگیرد، تحسین کنید.
۵- حواس کودک را از گریه کردن منحرف کنید
احتمالا شما هم یادتان بیاید که در کودکی زمانی که زمین میخوردید، پدر و مادرها میگفتند: «ببین چقدر مورچهها رو کشتی! آخ آخ چقدر مورچهها دردشون گرفت، افتادی روشون!» این روش یک ابزار قدرتمند برای برخورد با گریه کودکان است. در واقع در این تکنیک، والدین حواس کودک را منحرف میکنند. مثلا میتوانید به کودک بگویید وقتی احساس میکند اشکهایش در حال آمدن هستند، با صدای بلند تا ده بشمارد.
روش شمارش یک تکنیک طلایی برای پرتکردن حواس کودک در هنگام گریه کردن است. این راهکار بهخصوص در سنین ۳ یا ۴ سالگی، پاسخگو است. همچنین میتوانید در برخورد با گریه کودکان، فعالیتی جدید را به کودک پیشنهاد کنید. مثلا: «حالا میای بریم ببینیم تاب از خواب بیدار شده که سوارش بشیم؟».
۶- در برخورد با گریه کودکان، حل مسئله را آموزش دهید
در مرحله بعد در برخورد با گریه کودکان، فرزندتان را ترغیب کنید تا دقیقا به شما بگوید چه چیزی او را ناراحت کرده است، تا بتوانید به او کمک کنید راهحلی پیدا کند. مثلا اگر فرزند شما گفت: «پریسا با من بازی نمیکنه»، از آنها بپرسید «چهکاری میتونیم انجام بدیم تا احساس بهتری داشته باشی؟». اگر آنها ایدهای نداشتند، چیزهایی را به آنها یادآوری کنید که احساس خوبی در آنها ایجاد میکند، مانند دعوت از یک کودک دیگر برای بازی یا نگاهکردن به کتاب مورد علاقه. با کمی تمرین، بچهها بهزودی اهمیت مهارت حلمسئله را درک میکنند.
۷- برای متوقفکردن گریه کودک به او رشوه ندهید
پدر و مادرها اغلب در برخورد با گریه کودکان، تلاش میکنند بهسرعت آنها را ساکت کنند. متوقفکردن گریه کردن با روشهایی مثل رشوهدادن باعث میشود گریه کودک تقویت شود. در واقع فرزند شما یاد میگیرد با گریهکردن علاوه بر اینکه به خواستهاش میرسد، باج هم دریافت میکند. در نتیجه در دفعات بعدی از گریه به عنوان یک سلاح یا تهدید برای رسیدن به خواستههایش استفاده میکند. این موضوع به مرور زمان باعث لوسشدن کودک میشود.
در آغوش گرفتن، بهترین راهکار برای متوقفکردن گریه کودکان است
گاهی بچهها در زمان گریهکردن نیاز دارند آرام شوند. وقتی در میانه بحران هستیم یک آغوش گرم میتواند بهعنوان بهترین راهکار در برخورد با گریه کودکان باشد. در واقع فرزند شما در این موقعیتها نمیتواند هیچچیز منطقی را پردازش کند و ایجاد آرامش در او اولویت دارد. آغوش یک نوع ارتباط غیرکلامی در برخورد با گریهکردن کودک است. درواقع با بغلکردن کودگ به او نشان میدهید، اینجا هستید تا به او کمک کنید آرام شود. دقت کنید در آغوشگرفتن بهمعنای تسلیمشدن دربرابر خواستههای کودک نیست بلکه راهی برای ایجاد آرامش در او است.
همچنین شما میتوانید از انیمیشنها و داستانها برای کمک به کودک در زمانهای بیقراری و گریه استفاده کنید. فرزند شما میتواند با دیدن کارتونهای آموزشی راههایی برای خودیاری بیاموزد. شما میتوانید این نوع کارتونها و قصهها را در اپلیکیشن ویدزی و پرنده پیدا کنید. در این مقاله تلاش کردیم مهمترین تکنیکهای برخورد با گریه کودکان را بیان کنیم. شما برای متوقف کردن گریه کودک خود چهکار میکنید؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
گلنار رضازاده هستم بازی درمانگر و روان درمانگر کودک، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مشاوره خانواده از دانشگاه خوارزمی تهران. از سال ۱۳۹۴ به صورت تخصصی در حوزه بازیدرمانی، آموزش مهارتهای زندگی کودک، فرزند پروری و مدیریت استرس والدین مشغول به کار بودهام. باتوجه به اینکه محتوای حوزه کودک بسیار حساس و مهم است، تمامی منابع و مطالب تولید شده در بلاگ کیدزی را پیش از انتشار بررسی میکنم.
زهرا سادات طالبیان هستم روانشناس کودک، دارای مدرک کارشناسی روانشناسی بالینی از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی از دانشگاه یزد. از سال ۱۳۹۲ به صورت تخصصی در حوزههای بازی درمانی، درمانگری کودک( تشخیص و درمان اختلالات مختلف)، آموزش مهارتهای زندگی به بچهها و فرزندپروری مثبت، فعالیت کردهام. در تیم کیدزی بهعنوان نویسنده و روانشناس کودک، تلاش میکنم مطالب مربوط به کودکان و دغدغههای والدین را در قالب مقالات آموزشی ارائه دهم.
ممنون برای این مقاله خوب گریه های بچه ها تو مهد واقعا کلافه ام کرده امیدوارم این راهکارها کمکم کنه.
بله مدیریت گریه کردن کودکان یکی از چالشهای مربیانه . امیدواریم که مشکل شما با خوندن این مقاله برطرف بشه.