آیا شما هم نگران امنیت جنسی کودک خود هستید؟ این نگرانی تنها با تربیت جنسی از بین می‌رود. آموزش جنسی اغلب با کنجکاوی کودک در مورد بدن او آغاز می‌شود. بسیاری از والدین ترجیح می‌دهند از این مسئله اجتناب کنند و یا گاهی این کنجکاوی را غیرطبیعی قلمداد کرده و باعث حساسیت بیشتر نسبت به آن می‌شوند، در صورتی که اگر کنجکاوی کودک به رفتارهای پرخطر منتهی نشود، آن را می‌توان طبیعی به حساب آورد.
تربیت جنسی کودک و آگاهی از راه‌های آموزش مسائل جنسی به کودکان یکی از مهم‌ترین مسائل فرزندپروری است. کنجکاوی جنسی کودکان و مسائلی که درباره آن مطرح می‌کنند، بخشی از فرایند رشد آن‌هاست و پاسخ درست و علمی ندادن به کودکان می‌تواند آسیب‌های روانی زیادیبه آنها وارد کند. با توجه به اهمیت بالای تربیت جنسی کودکان، پیشنهاد می‌کنیم تا در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا اطلاعات ارزشمندی در این زمینه به شما ارائه دهیم.
از چه سنی کودک را با مسائل جنسی آشنا کنیم؟
تربیت جنسی کودک می‌تواند در هر زمانی آغاز شود، اما در مورد کودکان بهتر است آنها با سؤالات خود زمان مناسب برای شروع آموزش را تعیین کنند. والدین باید باتوجه به سن کودک، او را با مسائل جنسی آشنا کنند. این آموزش‌ها باید به‌تدریج صورت بگیرد تا آسیب‌زننده نباشد. به‌عنوان مثال کودکان کوچکتر بیشتر تمایل دارند در مورد بارداری و نوزادان بدانند. لازم نیست همه چیز را یک جا توضیح دهید. شروع زودهنگام گفتگو در مورد جنسیت و ادامه این گفتگو با رشد کودک، بهترین استراتژی آموزش جنسی است.
همچنین والدین باید به کودکان یادآوری کنند که مسائل جنسی یک امر کاملاً خصوصی و شخصی است و به‌هیچ‌عنوان نباید به جز پدر و مادر با کسی در این رابطه صحبت کنند. زمانی که فرزندتان در یک جمع ناگهان از شما سؤالی جنسی می‌پرسد، باید بدون هیچ‌گونه برخورد تندی به او یادآوری کنید که این مسئله کاملاً شخصی است و بعد که تنها شدید با هم در این مورد حرف می‌زنید.
صحبت با کودک زیر دو سال
می توانید از هر فرصتی استفاده کنید مثلا اگر فرزند شما حین لباس پوشیدن یا حمام کردن به قسمتی از بدن خود اشاره می‌کند، وقت مناسبی برای آموزش اسم اندام تناسلی و اشاره به کارکرد دفعی آن برای کودک است.
آموزش جاهای خصوصی بدن به کودک ۲ تا ۳ ساله
کودکان ۲ تا ۳ ساله در مورد بدن خود و سایر کودکان بسیار کنجکاو هستند. آنها همچنین تفاوت بدن پسران و دختران را درک می‌کنند و ممکن است فرزندتان از شما در خصوص علت تفاوت دختران و پسران بپرسد یا درباره‌ی آلت تناسلی خود سؤال کند. در چنین حالتی می‌توانید به کودک خود بیاموزید که هر یک از اجزای بدن دارای یک نام است و وظیفه‌ی انجام کاری را دارد. به‌عنوان‌مثال، برای او توضیح دهید که آلت تناسلی او چه کاربردی دارد.
می‌توانید برای آموزش فرزندان خود از کتاب نیز استفاده کنید. می‌توانید تصاویر اجزای مختلف بدن پسران و دختران را به فرزند خود نشان دهید، نام آنها را به او بگویید و درباره‌ی تفاوت‌های پسران و دختران با او صحبت کنید.
صحبت با کودک ۴ تا ۵ ساله در مورد تولید مثل
کودکان ۴ تا ۵ ساله اغلب از والدین خود سؤال می‌کنند که بچه‌ها از کجا می‌آیند. پاسخ به سؤالات جنسی کودک باید متناسب با درک او باشد. با صادقانه پاسخ‌دادن، این پیام را به فرزند خود می‌دهید که صحبت درباره جنسیت کار سالمی است و کودک می‌تواند در صورت بروز هر مشکلی با شما صحبت کند و شما منبع موثقی برای اطلاعات هستید. به‌ویژه هنگامی که آنها با بچه‌های دیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
اگر فرزند شما می‌پرسد: «من از کجا آمده‌ام؟» می‌توانید از او بپرسید: «خودت چه فکر می‌کنی؟». این کار به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید که واقعاً منظور کودک از این سؤال چیست و میزان درک او را بسنجید. سپس می‌توانید یک توضیح ساده مانند «نوزادان در مکانی در بدن مادرشان به نام رحم رشد کنند» را بیان کنید.
اگر باردار هستید نیز ممکن است فرزند شما سؤال کند: «بچه‌ها از کجا می‌آیند؟». در این صورت، یک جواب ساده اما دقیق به او بدهید؛ مثلاً بگویید: «خواهر یا برادر کوچک تو در رحم من در حال رشد است و هنگامی که به اندازهٔ کافی رشد کرد، از آن خارج می‌شود.»
به‌طور کلی، اوج نیاز به آموزش مسائل جنسی در کودکان در سن چهار سالگی به بعد اتفاق می‌افتد و نخستین کاری که والدین برای پاسخ به سوالات جنسی کودکان باید انجام دهند این است که بدانند کودکشان چه میزان اطلاعات راجع به مسائل جنسی دارد ، چه چیزهایی را دیده، چه فکر می‌کند یا اینکه چه اتفاقی افتاده، آیا بچه در معرض خطر بوده و یا مورد آزار قرار گرفته است. از این طریق ضمن پی بردن به افکار بچه چنانچه در حد کنجکاوی باشد خیلی ساده و کوتاه، جواب سوال آنان را بدهید.
استفاده از کتاب برای آموزش مراقبت جنسی به کودکان
یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در شکل‌گیری شخصیت کودک و هویت جنسی او والدین هستند. این نقش انکارناپذیر، ایجاب می‌کند والدین روش‌های درستی را برای آموزش جنسی به کودکان به کار گیرند. صحبت‌کردن درباره‌ی مسائل جنسی برای بیشتر والدین دشوار است، به همین سبب خواندن کتاب با موضوع آموزش مراقبت جنسی به کودکان و به طور کلی مراقبت جنسی می‌تواند در این زمینه به کمک خانواده‌ها آمده و از این دشواری بکاهد.
خوشبختانه در این زمینه کتاب‌های متنوعی وجود دارد. به‌عنوان مثال کتاب «بدن من مال منه» و کتاب «رازهایی که نباید مخفی کرد» از انتشارات فنی ایران با زبانی کودکانه و بدون ایجاد ترس واهی موضوع تجاوز و مالکیت بدن را به کودکان ۳ تا ۸ سال آموزش می‌دهد و به آنها یاد می‌دهد که بدن‌شان حریم خصوصی آن‌هاست.
باید در نظر داشت که فراگیری آموزش مراقبت جنسی نیز مانند ریاضی و علوم، باید به‌تدریج و در طی زمان صورت گیرد؛ بنابراین بهتر است از مفاهیم پایه‌ای شروع کرده و همگام با رشد کودک و افزایش قدرت درک او برای دریافت جزئیات بیشتر، بر میزان مفاهیم پایه افزود.
کودک آگاه و ایمن، نتیجه آموزش جنسی درست والدین است
پدر و مادر آگاه می‌دانند که باید فرزند خود را برای حضور در اجتماعی که ممکن است پرخطرباشد، آماده کنند. آنها به همه ابعاد تربیتی فرزند خود توجه نشان می‌دهند و تربیت جنسی فرزندشان را جدی می‌گیرند؛ کودکانی که برای جسم خود ارزش و احترام قائل‌اند، کمتر در خطر سوءاستفاده قرار می‌گیرند.
برخی از کودکان به خاطر ترسی که دارند، ممکن است این مطلب را انکار کنند. پیش از هرچیز توصیه می کنیم مقاله «انواع ترس در کودکان» را مطالعه کنید تا بتوانید نسبت به رفع این مشکل اقدام کنید.
لازم به یادآوری است که آموزش جنسی به کودکان نیز، مانند هر آموزش دیگری، در صورتی به بار می‌نشیند که به‌تدریج و همگام با رشد کودک و توانایی او برای دریافت مفاهیم پیچیده‌تر، پیش برود. تربیت جنسی کارآمد، احتمال خطراتی مثل سوءاستفاده‌ی جنسی را برای فرزندان در جامعه‌ی امروزی کمتر و او را برای زندگی سالم آماده می‌کند.
گلنار رضازاده هستم بازی درمانگر و روان درمانگر کودک، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مشاوره خانواده از دانشگاه خوارزمی تهران. از سال ۱۳۹۴ به صورت تخصصی در حوزه بازی‌درمانی، آموزش مهارت‌های زندگی کودک، فرزند پروری و مدیریت استرس والدین مشغول به کار بوده‌ام. باتوجه به اینکه محتوای حوزه کودک بسیار حساس و مهم است، تمامی منابع و مطالب تولید شده در بلاگ کیدزی را پیش از انتشار بررسی می‌کنم.
زهرا سادات طالبیان هستم روانشناس کودک، دارای مدرک کارشناسی روانشناسی بالینی از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی از دانشگاه یزد. از سال ۱۳۹۲ به صورت تخصصی در حوزه‌های بازی درمانی، درمانگری کودک( تشخیص و درمان اختلالات مختلف)، آموزش مهارت‌های زندگی به بچه‌ها و فرزندپروری مثبت، فعالیت کرده‌ام. در تیم کیدزی به‌عنوان نویسنده و روانشناس کودک، تلاش می‌کنم مطالب مربوط به کودکان و دغدغه‌های والدین را در قالب مقالات آموزشی ارائه دهم.
ممنون از مطلب خوب و مفیدتون
تفاوت های جنسیتی رو چطور به کودک ۷ ساله که دائم در مورد دخترها و پسرها سوال میپرسه و کنجکاوی میکنهآموزش بدیم؟
کاش همه پدر و مادرها به این آگاهی برسن و روی آموزش مسائل جنسی به یچه ها مخصوصا بچه های کوچیک وقت بذارن . ممنون از این مقاله خوب
بله آموزش مسائل جنسی به کودکان زیر ۵ سال خیلی مهمه. ممنون از توجه شما.
اگر بچه در مورد بارداری مادر و اینکه چطور بچه ها به وجود میان سوال کنه چی باید جواب بدیم؟