اگر بخواهیم خصوصیات یک کودک طبیعی را بیان کنیم به‌طور حتم جنب‌وجوش یکی از اصلی‌ترین آن‌هاست. کودکان انرژی خیلی زیادی دارند و باید این انرژی را به روش‌های درست تخلیه کنند. یکی از بهترین روش‌ها برای تخلیه انرژی کودکان، بازی است. بازی‌هایی که برای انجام دادنشان کودکان مجبور باشند فعالیت فیزیکی داشته باشند. این بازی‌ها هم باعث افزایش تحرک و سلامتی کودکان می‌شود و هم انرژی تمام‌نشدنی آن‌ها را با سرعت بیشتری کم می‌کند.
زندگی در دنیای امروز فرصت حضور کودکان در محیط‌های باز را بسیار محدود کرده است و در بیشتر مواقع کودکان در محیط‌های کوچک و مسقف حضور دارند. برای انجام بازی‌های پرتحرک در محیط‌های کوچک باید خلاق باشید و با نگاهی به اطراف خانه، مکان‌هایی را برای دویدن و جست‌وخیز کودکان پیدا کنید. در این مقاله قصد داریم شما را با چند بازی که برای تخلیه انرژی و هیجان کودکان مناسب هستند آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
۱- «بادکنک‌های پرنده» یک بازی مناسب برای تخلیه انرژی کودکان
برای انجام این بازی به چند بادکنک و یک اتاق که وسایل شکستنی داخل آن نباشد احتیاج دارید. بادکنک‌ها را باد کنید و همزمان سه یا چهار عدد از آن‌ها را در هوا رها کنید و به کودکان بگویید باید تلاش کنند که بادکنک‌ها در هوا بمانند و به زمین برخورد نکنند. این سبک بازی پرتحرک برای کودکان کم سن‌وسال که هنوز در حفظ تعادل خود مشکل دارند نیز خوب است.
برای کودکان بزرگ‌تر می‌توانید از یک پنکه استفاده کنید و مسیر حرکت بادکنک‌ها را تغییر دهید. برای تخلیه انرژی کودکانی که انعطاف بدنی خوبی دارند می‌توانید این بازی را به‌صورت رقابتی برگزار کنید. به این صورت که باید تلاش کنند طوری به بادکنک ضربه بزنند که به زمین برخورد کند و در مقابل حریف آن‌ها باید تلاش کند که در نوبت خودش بادکنک به زمین برخورد نکند و آن را به سمتی پرتاب کند که کودک اول نتواند به آن دسترسی پیدا کند و بادکنک به زمین برخورد کند. این بازی اگر به‌صورت گروهی انجام شود تاثیر بیشتر بر تخلیه انرژی و هیجان کودکان دارد. اگر دوست دارید با فواید بازی گروهی برای کودکان آشنا شوید مقاله « فواید بازی‌های گروهی برای کودکان» را مطالعه کنید.
۲- تخلیه انرژی کودکان در خانه با «صخره‌نوردی خیالی»
بله درست شنیدید بازی صخره‌نوردی خیالی در خانه یک بازی مناسب برای تخلیه انرژی کودکان است. برای انجام بازی صخره‌نوردی، تعدادی بالشت و متکا و وسایل دیگری مانند پتو و بالشتک‌های مبل را در یک اتاق روی هم بریزید. صخره‌های خیالی آماده هستند. از کودکان بخواهید بالشت‌ها یا دیگر وسایل را روی هم قرار دهند و سعی کنند از آن‌ها بالا بروند. بعد از مدتی با نظارت شما سعی کنند تعادل همدیگر را روی پتوها و بالشت‌هایی که روی زمین قرار دارد بر هم بزنند یا روی آن وسایل غلت بزنند و سعی کنند خودشان را به بالا یا پایین آن‌ها برسانند. این کار کمک زیادی به افزایش قوای عضلانی کودکان خواهد کرد.
۳- چند بازی با حلقه(هولاهوپ) برای تخلیه انرژی کودکان
هولاهوپ یا حلقه بازی یک وسیله برای تناسب اندام و ورزش است که کاربردهای خیلی زیادی دارد. می‌توانید به وسیله آن چند بازی پرتحرک برای کودکان ایجاد کنید. برای انجام این بازی یک موسیقی شاد پخش کنید و از کودکان بخواهید همزمان با ریتم موسیقی حلقه(هولاهوپ) بزنند. هر کسی که در حین انجام این کار حلقه خود را به زمین بیندازد بازنده است. بازی با حلقه‌های ورزشی همراه با شنیدن ریتم و صدای موسیقی علاوه بر اینکه به تخلیه انرژی کودکان کمک می‌کند،بسیار سرگرم‌کننده و شاد است. کودکان مجبورند هر بار که حلقه روی زمین می‌افتد خم شوند و آن را بردارند و بعد با کمک دست‌ها و کمر خود، حلقه ورزشی را دور کمرشان در حال چرخش نگه دارند. در ادامه می‌توانید چند حلقه بازی را روی زمین قرار دهید و از کودکان بخواهید از یک حلقه به حلقه بعدی بپرند. از چند حلقه پشت سر هم استفاده کنید و در مرحله بعد فاصله آن‌ها را برای ایجاد هیجان در کودکان بیشتر کنید. خیلی از متخصصان علوم ورزشی، کار با حلقه بازی را یک ورزش به حساب می‌آورند. ورزش‌کردن فواید زیادی برای کودکان دارد که احتمالا چند مورد از آن را همه ما می‌دانیم. ولی برای آگاهی از سایر فواید علمی ورزش‌کردن خواندن مقاله «فواید ورزش برای کودکان» را به شما توصیه می‌کنیم.
۴- بازی «درخت سیب» یک راه عالی برای تخلیه هیجان کودکان
روی یک سطح سرامیک یا پارکت به وسیله چسب نواری رنگی یک درخت با شاخه‌های بلند ترسیم کنید. مسیر شاخه‌ها را پیچ‌درپیچ در نظر بگیرید. سپس در بالای هر شاخه یک سیب قرار دهید. کودکان باید تلاش کنند از پایین درخت به سمت سیب‌ها حرکت کنند و در مسیر، پایشان از روی خطوط یا شاخه‌های فرضی بیرون نزند. در صورت لغزش پا از روی مسیرها، آن‌ها باید دوباره این مسیر را از ابتدا طی کنند. این بازی برای حفظ تعادل در کودکان و تخلیه انرژی و هیجان آن‌ها بسیار سودمند است.
۵- تخلیه انرژی کودکان با بازی هیجان‌انگیز «چرخ‌دستی»
در این بازی یک نفر باید پای کودکان را در دستان خود بگیرد و کودک سعی کند بر روی دست‌هایش حرکت کند. تصویری که از انجام این حرکت به وجود می‌آید بی‌شباهت به چرخ‌دستی‌های قدیمی نیست.
برای ایجاد هیجان در این بازی می‌توانید وسایل مختلفی را سر راه کودک قرار دهید و از او بخواهید آن‌ها را جمع‌آوری کند و داخل سبد بیندازد. در مرحله بعدی، چند مانع مانند بالشت و متکا در مسیر کودکان قرار دهید تا تلاش کنند با حفظ تعادل از آن‌ها عبور کنند. این یازی برای تخلیه انرژی کودکان پرجنبوجوش بسیار مفید است.
۶- «بولینگ خانگی» یک بازی برای کودکان فعال و پرانرژی
به کمک چند لیوان پلاستیکی و یک توپ کوچک پشمی به‌راحتی می‌توانید در خانه، بولینگ بازی کنید. لیوان‌ها را به‌صورت هرمی روی هم قرار دهید و از کودکان بخواهید با یک فاصله از لیوان‌ها سعی کنند به وسیله توپ پشمی لیوان‌های بیشتری را روز زمین بیندازند. سعی کنید برای تخلیه انرژی کودکان روند انجام این بازی را سریع و سریع‌تر کنید، طوری که بچه‌ها بعد از پرتاب توپ سریع به سمت لیوان‌ها بروند و دوباره آن‌ها را روی هم بچینند تا نفر بعدی توپ را به‌سمت آن‌ها پرتاب کند. برای ایجاد هیجان بیشتر امتیاز هر کودک را روی یک کاغذ بنویسید و رقابت سالم ایجاد کنید. این بازی می‌تواند یک کودک را به‌تنهایی نیز سرگرم کند و به شکل بازی تک نفره برای کودکان نیز کاربرد دارد.
۷- «والیبال نشسته» یک بازی هیجان‌انگیز و پرجنبوجوش برای کودکان
والیبال نشسته یکی از پرجنب‌وجوش‌ترین بازی‌هایی است که می‌توانید در خانه انجام دهید. برای این کار یک طناب یا نخ ضخیم را در ارتفاع پنجاه سانتی‌متری از سطح زمین به پایه‌های دو مبل یا هر وسیله دیگری که در دسترس است وصل کنید و یک زمین والیبال درست کنید. روی طناب چند پارچه یا لباس سبک پهن کنید تا تور بازی به‌راحتی قابل تشخیص باشد. سپس با توجه به سن کودکان از یک بادکنک (برای بچه‌های کوچک‌تر) یا یک توپ سبک ( برای بچه‌های بزرگ‌تر) استفاده کنید و بازی را شروع کنید. سعی کنید حتما این بازی را به‌صورت خانوادگی انجام دهید و مشارکت فعالی در بازی با کودکان داشته باشید. هر تیم باید سعی کند حداکثر در سه ضربه توپ یا بادکنک را طوری که به زمین برخورد نکند به زمین حریف بفرستد. این بازی می‌تواند ضمن تخلیه انرژی کودکان ساعت‌ها شما و فرزندان عزیزتان را سرگرم کند.
۸- «حرکت-ثابت» یک بازی شاد و پرجست‌و‌خیز برای کودکان
برای تخلیه انرژی کودکان در هنگام انجام بازی یک موسیقی شاد پخش کنید و از کودکان بخواهید همراه با آن موسیقی جست‌وخیز کنند و یا حرکات موزون انجام دهند. در ابتدای شروع موسیقی با کلمه «حرکت» به کودکان علامت بدهید که جست‌وخیز خود را شروع کنند. در ادامه به یک‌باره موسیقی را قطع کنید و با گفتن کلمه «ثابت» از کودکان بخواهید در جای خود ثابت باقی بمانند. این کار را چندین بار و در حالت‌های مختلف انجام بدهید. از کودکان بخواهید دامنه حرکات خود را گسترده‌تر کنند. مثلا از آن‌ها بخواهید روی زمین حرکات کششی و تعادلی انجام دهند تا وقتی از آن‌ها می‌خواهید که ثابت باشند در موقعیت‌های جالب و خنده‌دارتری باشند و تلاش بیشتری برای ثابت‌ماندن بکنند. این کار به تخلیه انرژی و هیجان کودکان کمک می‌کند.
هر کودک پر انرژی و پرجنبوجوشی، بیش‌فعال نیست!
بعضی از والدین گاهی اوقات با دیدن تحرک زیاد فرزند خود، نگران این موضوع می‌شوند که جنب‌وجوش کودک، مرتبط با اختلالی به نام بیش‌فعالی باشد. متاسفانه به دلیل کمبود اطلاعات در این زمینه، هر کودک پرجنبوجوشی بیش‌فعال خوانده می‌شود. بیش‌فعالی در کودکان علائم و نشانه‌هایی دارد که در مقاله «علائم بیش فعالی در کودکان» در مورد آن صحبت کرده‌ایم. باید بگوییم جنب‌وجوش در کودکان یک امر طبیعی است و والدین نباید بدون مراجعه به روانشناس کودک، برچسب بیش‌فعالی را به فرزند خود بزنند. به این نکته دقت کنید تنها مرجع تشخیص بیش‌فعالی در کودکان، روانشناسان و روانپزشکان کودک هستند. فعالیت و تحرک برای کودکان یک امر طبیعی است و با یک سری از بازی‌ها می‌توان انرژی کودکان را به خوبی تخلیه کرد.
در این مقاله شما را با هشت بازی برای تخلیه انرژی و هیجان در کودکان آشنا کردیم. نظرات خود را درباره این بازی‌ها با ما و دیگران به اشتراک بگذارید و به این مقاله امتیاز دهید.
زهرا سادات طالبیان هستم روانشناس کودک، دارای مدرک کارشناسی روانشناسی بالینی از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی از دانشگاه یزد. از سال ۱۳۹۲ به صورت تخصصی در حوزه‌های بازی درمانی، درمانگری کودک( تشخیص و درمان اختلالات مختلف)، آموزش مهارت‌های زندگی به بچه‌ها و فرزندپروری مثبت، فعالیت کرده‌ام. در تیم کیدزی به‌عنوان نویسنده و روانشناس کودک، تلاش می‌کنم مطالب مربوط به کودکان و دغدغه‌های والدین را در قالب مقالات آموزشی ارائه دهم.
خیلی بازی های خوبی بود بعضیاشو میشه تو مهد انجام داد.
خوشحالیم بازی ها رو دوست داشتید.