شما هم هر روز قاشق به دست با یک ظرف غذا ، دنبال کودک خود راه می‌روید تا بلکه کمی غذا بخورد؟
احتمالا هر روز کلی فکر می‌کنید که چه غذایی درست کنید تا کودکتان خوشش بیاید، اما باز هم او تمایلی به غذا ندارد.
نگران نباشید، این داستان هر روز خیلی از والدین است و بسیاری از کودکان مانند فرزند شما، بدغذا هستند. البته هر کودکی قلقی دارد و خوراکی‌هایی هستند که شاید معده کودک شما توان هضم آنها را نداشته باشد. بنابراین خیلی مهم است که هر بی‌میلی به غذا را پای بدغذایی او نگذارید . در ادامه همراه ما باشید تا با مهم‌ترین دلایل غذانخوردن کودکان و راه‌های مقابله با بدغذایی کودکان آشنا شوید.
دلایل بدغذایی کودکان چیست؟
برای پیدا کردن راه حلی برای بدغذایی کودکان، ابتدا باید علت بدغذایی را پیدا کرد. احتمال دارد دلایل ساده‌ای برای بدغذایی کودکان وجود داشته باشد و به‌راحتی بتوان مشکل را حل کرد. برای مثال ممکن است کودک تنها از روی لجبازی غذا نخورد. در این مواقع می‌توانید به‌راحتی و با دانستن نحوه برخورد بالجبازی فرزندتان بدغذایی کودک خود را برطرف کنید. اگر در این زمینه نیاز به اطلاعات بیشتری دارید می‌توانید به مقاله با کودک لجباز چه کنیم؟ مراجعه کنید. البته ممکن است بدغذایی کودک علت پیچیده‌تری داشته باشد و لازم باشد تا سراغ متخصص تغذیه یا مشاور هم بروید. مهم‌ترین دلایل بدغذایی کودکان عبارتند از:
- مشکلات گوارشی یا حساسیت به برخی از مواد غذایی یا روش‌های پخت خاص
- نداشتن زمان مشخص و بی‌نظمی در غذا خوردن
- عصبانیت و پرخاشگری والدین و افزایش مقاومت و لجبازی کودک
- بیماری‌های جسمی و عفونت‌ها
- استرس و تنش در خانه
- نیاز به جلب توجه والدین
- تقلید از دیگران به‌ویژه در رابطه با رژیم و نگرانی از افزایش وزن
- بازیگوشی و کنجکاوی کودک به‌ویژه در کودکان بیش فعال
- رفتارهای وسواسی و نگرانی بیش از حد والدین نسبت به غذا خوردن کودک
- بی‌علاقگی به طعم یا بوی خاص برخی از غذاها
با کودکی که غدا نمی‌خورد چه کنیم؟
پس از اینکه ریشه بدغذایی کودک خود را پیدا کردید، نوبت به راه‌حل می‌رسد. علاوه بر دلایل پزشکی و مشکلات روانی که نیاز به درمان و گاهی دارو دارند، روش‌های ساده‌ای هم وجود دارند که والدین می‌توانند به‌راحتی برای ایجاد تغییر در نحوه غذا خوردن کودک خود از آنها استفاده کنند.
۱.زمان‌بندی منظم برای غذای فرزند خود داشته باشید
رعایت زمان‌بندی دقیق برای تغذیه کودک بسیار مهم است، چرا که اگر زمان مناسبی را برای غذا خوردن انتخاب نکنید، کودک علاقه‌ای به خوردن نخواهد داشت. در واقع اگر برنامه زمانی منظمی داشته باشید، بدن به مرور عادت می‌کند که در زمانی مشخص منتظر غذا باشد به همین علت احتمال دارد کودک در آن ساعات مشخص احساس گرسنگی کند. ایجاد برنامه غذایی منظم علاوه بر اینکه به مشکل بدغذایی کودکان کمک می‌کند، در کاهش مشکلات گوارشی کودکان نیز موثر است.
۲.برای غذاخوردن به کودک اصرار نکنید
اصرار شما موجب می‌شود تا کودک برای جلب توجه یا لجبازی، در برابر غذا خوردن مقاومت نشان دهد. علاوه براین عصبانیت شما اوضاع را بدتر خواهد کرد. هنگامی‌که کودک را با رفتارهای تند وادار به خوردن غذا می‌کنید، به خاطر داشته باشید که حس لجبازی را در او تقویت می‌کنید. به همین دلیل حتی اگر گرسنه هم باشد احتمال دارد از خوردن خودداری کند. در واقع غذا نخوردن یکی از انواع لجبازی در کودکان است که در سنین مشخصی دیده می‌شود.
به طور کلی کشمکش‌ها موجب از بین رفتن اشتهای کودک می‌شوند و او دیگر نه دوست دارد و نه می‌تواند که چیزی بخورد. بنابراین اصرار بیش از حد و مخصوصا عصبانیت، تنها موجب کلافگی و بی‌اشتهایی کودک می‌شود. در این مواقع اجازه دهید زمان بگذرد با گذشت زمان امکان دارد کودک خود برای غذا خوردن پیش قدم شود.
۳. برای غذا خوردن به کودک قدرت انتخاب بدهید
کودک وقتی حس کند که خودش تصمیم‌گیری می‌کند، نسبت به غذاخوردن تمایل بیشتری خواهد داشت. البته نباید از او بپرسید که آیا غذا میخورد یا نه؟ بهتر است بپرسید مثلا برای صبحانه کره و عسل میخورد یا نیمرو؟ به این ترتیب به او گزینه‌هایی برای انتخاب می‌دهید و او بیشتر به خوردن غذا ترغیب می‌شود. سعی کنید در این انتخاب‌ها از غذاهای باب میل کودک استفاده کنید.
۴.حداقل یک وعده در روز همه اعضای خانواده دور هم باشید
دور هم بودن اعضای خانواده، تجربه خوشایندی از غذا خوردن برای کودک می‌سازد. به این ترتیب علاوه بر غذا خوردن، حس صمیمیت و امنیت نیز به کودک منتقل می‌شود. سعی کنید حداقل یک وعده در روز را دور هم باشید و خواهید دید که کودک با اشتیاق بیشتری منتظر همان وعده خواهد شد. غذاخوردن دسته جمعی یکی از بهترین شیوه‌های کاهش بدغذایی کودکان است.
۵.متناسب با نیاز کودک برای او غذا بریزید
گذاشتن غذای بیش از حد نیاز، جلوی کودک و وادار کردن او به تمام کردن آن، موجب می‌شود تا کودک از ابتدا نگران تمام‌کردن غذا باشد و این نگرانی موجب بی‌اشتهایی او خواهد شد. به خاطر داشته باشید که هرگونه فشار روانی باعث بی‌اشتهایی و بی‌علاقگی کودک به غذا خوردن می‌شود. بنابراین در ابتدا مقدار کمی غذا برای کودک بریزید و با هر بار تمام کردن غذا او را تشویق کنید. در این صورت کودک خود درخواست غذای بیشتری خواهد کرد.
۶.کودک را در تهیه غذا مشارکت دهید
برای تزیین غذا و جذاب‌تر شدن آن، از کودک نظرخواهی کنید. اجازه دهید کارهای ساده‌تر را او انجام دهد تا حس کند در پخت غذا نقش داشته است. حتی می‌توانید برای خرید مواد غذایی او را همراه خود ببرید و نظرش را بخواهید. با این روش ساده خواهید دید چگونه کودک بدغذای شما به خوردن علاقه‌مند خواهد شد.
۷.وعده‌های غذایی را بیشتر و حجم آن را کمتر کنید
اشتها و گنجایش معده همه کودکان یکسان نیست. اگر کودک شما بدغذا است، شاید نمی‌تواند غذای زیادی بخورد، پس حجم وعده‌های غذایی را کمتر و دفعات آن را بیشتر کنید. به این ترتیب کودک با علاقه بیشتری غذا میخورد. علاوه بر این خوردن غذای کم خجم برای کودکان سودمند نیز هست.
۸.از ظاهر غذای کودک غافل نشوید
سرآشپزان مشهور سال‌هاست متوجه اهمیت ظاهر غذا در تحریک اشتها شده‌اند. آنها وقت زیادی صرف تزیین غذا می‌کنند زیرا می‌دانند که ابتدا باید چشم ما را درگیر غذا کنند. قطعا غذای زیبا جذابیت بیشتری برای کودکان دارد. استفاده از مواد غذایی رنگارنگ با طرح‌های خلاقانه، اشتیاق کودک را برای خوردن غذا بیشتر می‌کند. این روش یک روش ساده و فراگیر برای مقابله با بدغذایی در کودکان و افزایش اشتهای آنها است.
برخی از مواد غذایی شکل‌های جذاب و متنوعی دارند. برای مثال ماکارونی یا انواع نان می‌توانند گزینه‌های جالبی برای تهیه غذاهای جذاب باشند. استفاده از این خوراکی‌ها، تنوع و زیبایی به سفره شما می‌بخشند و کنجکاوی کودک را برای چشیدن طعم آن خوراکی‌ها برمی‌انگیزند.
همچنین می‌توانید برای تزیین غذا از سبزیجات خوش‌رنگی از قبیل کاهو، هویج، گوجه فرنگی و خیار استفاده کنید. برخی از خوراکی‌ها مانند گوجه گیلاسی، ریحان، ذرت و زیتون هم می‌توانند ظاهر بامزه و خوشایندی به غذا بدهند.
۹.خودتان الگوی خوبی باشید
از غذا خوردن لذت ببرید و از آن تعریف کنید. کودک از رفتار بزرگترها به‌ویژه والدین تقلید می‌کند. از دیگران هم بخواهید از صحبت کردن درباره رژیم، پرهیز و اضافه وزن جلوی کودک خودداری کنند. اگر شما مدام از غذا شکایت کنید یا از خوردن یک یا چند غذای خاص امتناع کنید کودک نیز این رفتار را تقلید خواهد کرد. سعی کنید با لذت تمام و در آرامش غذا بخورید و از طعم و مزه غذا تعریف کنید. با این روش می‌توانید برای کودکی که غذا نمی‌خورد الگوی خوبی باشید.
۱۰.به برنامه غذایی کودک تنوع دهید
با این که مهم است از انواع غذاهای سالم برای کودکان در برنامه غذایی آنها استفاده کنید، اما نباید از تنوع آن غافل شوید. تنوع غذایی موجب می‌شود تا کودک علاقه بیشتری به خوردن غذا پیدا کند. معمولا کودکان با دیدن غذاهای جدید کنجکاو می‌شوند و دوست دارند تا آن را امتحان کنند. غذاهایی مانند لازانیا، پیراشکی و پیتزا با مواد سالم (بدون استفاده از سوسیس و کالباس) گزینه‌های جذابی برای تحریک اشتهای کودک هستند.
۱۱.فضای خوشایندی برای غذاخوردن اختصاص دهید
خواندن شعر و بازی کردن می‌تواند غذاخوردن را به یک فعالیت سرگرم‌کننده برای کودک تبدیل کند. با این روش کودک به غذا خوردن تشویق می‌شود. برای مثال می‌توانید شعرهایی درباره میوه‌ها و غذاها داشته باشید و یا از روش‌های خاصی برای خوردن برخی از مواد غذایی استفاده کنید. همچنین برای غذا خوردن، فضایی را انتخاب کنید که از نور کافی برخوردار است و کودک آنجا را دوست دارد.
۱۲.برای غذا خوردن کودک محدودیت ایجاد نکنید
اجازه دهید هر چقدر می‌خواهد با غذا بازی کند و با روش خودش غذا بخورد. اگر غذا روی زمین یا لباسش ریخت نگران نشوید و بگذارید با خیال راحت به خوردن ادامه دهد. اگر کودک را در زمان خوردن غذا و به خاطر کثیف کردن لباس‌هایش سرزنش کنید ممکن است در او احساس منفی نسبت به غذا شکل بگیرد. اگر کودک دوست دارد با غذایش بازی کند اجازه دهید این کار را انجام دهد . حتی شما می‌توانید با تشبیه لقمه‌های غذا به قطار، هواپیما و … غذاخوردن را تبدیل به یک بازی سرگرم‌کننده برای کودک کنید.
۱۳. فعالیت بدنی کودک بدغذا را افزایش دهید
یکی از دلایل مهم بدغذایی در کودکان کاهش اشتهای آنها در اثر کم تحرکی است. اگر کودکتان به جای جست و خیز کردن ساعت‌ها جلوی تلویزیون می‌نشیند و یا برای مدت طولانی با موبایل سرگرم است، طبیعی است که اشتهایی به غذا نداشته باشد. در چنین وضعیتی بهترین راه حل برای کاهش بدغذایی کودک، افزایش تحرک و ایجاد یک برنامه منظم ورزشی برای اوست. ورزش علاوه بر حل مشکل بدغذایی و افزایش اشتهای کودکان فواید بسیار دیگری نیز دارد . اگر مایل هستید با این فواید آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم به مقاله فواید ورزش برای کودکان مراجعه کنید.
۱۴.غذاهایی که کودک دوست ندارد، نپزید
این بسیار طبیعی است که غذا یا ادویه خاصی مورد علاقه کودک شما نباشد. ممکن است حتی بوی یک غذا موجب شود تا او از خوردن غذا خودداری کند. پیدا کردن قلق کودک بر عهده والدین است. بنابراین سعی کنید مواد غذایی مختلف یا حتی روش‌های پخت متفاوت را امتحان کنید. ممکن است با تغییر روش پخت، کودک واکنش متفاوتی به یک ماده غذایی داشته باشد.
۱۵.درباره محتویات غذا با فرزندتان صحبت کنید
کودک درکی از خواص و ویتامین‌های مواد غذایی ندارد، اما می‌توانید توضیح دهید که چه موادی باعث خوشمزه شدن غذای مورد علاقه‌اش شده‌اند و یا اسم آن ماده غذایی که خیلی دوست دارد، چیست. اگر کودک شما در سن دبستان قرار دارد می‌توانید با او درمورد ویتامین‌ها و ارزش غذایی هر وعده صحبت کنید و یا از او بخواهید درباره خواص غذاها اطلاعات کسب کند و به شما بگوید.
۱۶.برای کودکی که غذا نمی‌خورد قصه آموزنده بخوانید
یکی از راه‌های موثر برای بهبود و اصلاح رفتار کودکان خواندن قصه برای آن‌هاست. قصه‌های آموزشی که به موضوع غذا نخوردن یا بدغذایی مربوط هستند می‌توانند انتخاب مناسبی در این مورد باشند.اگر قدرت تخیل خوبی دارید می‌توانید خودتان برای کودک قصه بگویید و از نام کودک نیز برای شخصبت اصلی داستان استفاده کنید.همچنین اگر پیدا کردن داستان در این موارد برایتان سخت است می‌توانید از قصه‌های اپلیکیشن پرنده استفاده کنید. در این اپلکیکیشن انواع قصه‌های آموزنده برای کودکان وجود دارد.
۱۷.پیش از وعده اصلی، به کودک تنقلات ندهید
تنقلات به‌ویژه اگر شیرین باشند، اشتهای کودک را از بین می‌برند و باعث می‌شوند او احساس سیری کاذب کند. وقتی دائما از تنقلات استفاده شود، معده خالی نمی‌شود و کودک تمایلی برای خوردن غذا نخواهد داشت. برخی از این تنقلات مانند چیپس و پقک علاوه بر اینکه باعث بدغذایی کودکان می‌شوند، مشکلات جدی گوارشی برای آنها ایجاد می‌کنند. بنابراین لازم است در استفاده از آنها دقت کنید. این تنقلات نمی‌تواند جایگزین غذا برای کودکی که غذا نمی‌خورد باشد.
واکنش درست والدین به بدغذایی کودکان
اگر با وجود رعایت موارد بالا، همچنان با مشکل غذاخوردن کودک خود روبرو هستید، صبور باشید و از دیگران کمک بگیرید. مشاور کودک و متخصص تغذیه می‌توانند در رفع این مشکل به شما کمک کنند. احتمالا مشکلی وجود دارد که شما از وجود آن بی‌خبر هستید. به شما توصیه می‌کنیم مقاله «علت بی‌اشتهایی کودکان» را بخوانید در این مقاله ما به صورت مفصل به بررسی دلایل گوناگون بی اشتهایی کودکان پرداخته ایم.
باید بدانید کودکان مانند بزرگسالان درک کافی از غذا و اهمیت آن ندارند. بنابراین نیاز است تا کمی حوصله کنید و عوامل بدغذایی و بی‌اشتهایی کودک خود را پیدا کنید. سعی کنید بر اعصاب خود مسلط باشید و با آرامش، کودک را به خوردن غذا تشویق کنید.
در این مقاله سعی کردیم روش‌های ساده‌ای برای رفع مشکل بدغذایی کودکان به شما ارائه دهیم.امیدواریم این توصیه‌ها برای شما موثر باشد. شما چه روش‌های دیگری می‌شناسید که برای برطرف کردن بدغذایی کودکان موثر است؟ خوشحال می‌شویم تجربیات خود را در این زمینه با ما به اشتراک بگذارید.
گلنار رضازاده هستم بازی درمانگر و روان درمانگر کودک، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مشاوره خانواده از دانشگاه خوارزمی تهران. از سال ۱۳۹۴ به صورت تخصصی در حوزه بازی‌درمانی، آموزش مهارت‌های زندگی کودک، فرزند پروری و مدیریت استرس والدین مشغول به کار بوده‌ام. باتوجه به اینکه محتوای حوزه کودک بسیار حساس و مهم است، تمامی منابع و مطالب تولید شده در بلاگ کیدزی را پیش از انتشار بررسی می‌کنم.
زهرا سادات طالبیان هستم روانشناس کودک، دارای مدرک کارشناسی روانشناسی بالینی از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی از دانشگاه یزد. از سال ۱۳۹۲ به صورت تخصصی در حوزه‌های بازی درمانی، درمانگری کودک( تشخیص و درمان اختلالات مختلف)، آموزش مهارت‌های زندگی به بچه‌ها و فرزندپروری مثبت، فعالیت کرده‌ام. در تیم کیدزی به‌عنوان نویسنده و روانشناس کودک، تلاش می‌کنم مطالب مربوط به کودکان و دغدغه‌های والدین را در قالب مقالات آموزشی ارائه دهم.
سلام دخترم همه این روش ها انجام دادم وسه روزه هیچی نمیخوره فقط آب اگه با دعوا نشست سر سفره به زور یه چیزی میخورد الان ۳روزه محل نمی‌دم و هیچی نمیخوره چیکارش کنم ناگفته نمونه ک همیشه شربت اشتها آور بهش میدادم الان دیگه نمی‌دم
سلام وقتتون بخیر این مسئله می‌تونه به شرایط بدنی و جسمانی فرزندتون هم مرتبط باشه حتما در مرحله اول از یک پزشک اطفال کمک بگیرین. در صورتی که دلیل پزشکی موجهی وجود نداشت بهتره در یک ملاقات حضوری با یک روانشناس کودک صحبت کنین.
بی اشتهایی با بد غذایی فرق داره پسر من اشتها داره اما بد غذاس تا وقتی که خودشم خوب نشه نمیشه کاری کرد شما هی دکتر ببرش.😔😔😔
سلام وقتتون بخیر این موضوع می‌تونه دلایل متفاوتی داشته باشه حتما مقاله علت بی‌اشتهایی کودکان رو مطالعه کنید و یک پزشک اطفال کمک بگیرید
لینک مراجعه به مقاله:
https://kidzy.land/blog/reasons-for-loss-of-appetite-in-children/