شاید شما عاشق ملاقات با افراد و برگزاری مهمانی و تجربیات جدید باشید، اما فرزندتان، ممکن است تنها با یک یا دو دوست خوشحال باشد، از رویدادهای اجتماعی خوشش نیاید و از بازی کردن به تنهایی لذت ببرد. آیا فرزند شما به نظر خیلی معاشرتی نمیرسد و به اصطلاح «همیشه تو خودشه» ؟ آیا برای این مسئله باید نگران بود؟ اگرچه کودکان میتوانند مشکلاتی را در حوزه سلامت روان تجربه کنند، که موجب این نوع رفتاری میشود، اما به احتمال زیاد، رفتار کودک شما نشانگر خلقوخوی بیولوژیکی و ذاتی او است. به عبارت دیگر، فرزند شما احتمالا درونگرا است.
چقدر تا به حال کلمه درونگرایی و برونگرایی به گوشتان خورده است؟ باید بگوییم ویژگی درونگرایی دقیقا مثل رنگ چشم و رنگ مو یک ویژگی طبیعی و عادی است. اشتباه نکنید بین کودکان درونگرا و خجالتی، علیرغم مشابهاتهای ظاهری رفتاری، تفاوتهای زیادی وجود دارد. حتی والدین ممکن است این دو ویژگی را به درستی از هم تفکیک نکرده و برخورد مناسب با فرزندشان را در پیش نگیرند. بنابراین در این مقاله قصد داریم با توصیف ویژگیهای بچههای درونگرا، بستری برای درک صحیحشان فراهم آوریم. دانستن این نکته ضروری است که هر دو ویژگی، در طیفی از شدید تا خفیف قرار میگیرند. ما در این مقاله تصمیم داریم فرزند درونگرای شما را با ویژگیهایی از زبان خودش، به شما معرفی کنیم.
۱-نیاز به تنهایی کودک درونگرا، خلوت کردن برای من حکم بنزین ماشین را دارد!
همهی انسانها، کوچک و بزرگ، به روشهای متفاوتی انرژی ذهنی خود را تامین میکنند. هر چه شخصیت کودکمان تمایل بیشتری به درونگرایی داشته باشد، برای تامین انرژی روانی خود به زمان بیشتری برای تنهایی نیاز دارد. هر چند این کودکان مشکلی در برقراری ارتباطات اجتماعی ندارند اما فعالیتهای انفرادی نظیر حل پازل، کتاب خواندن، فکر کردن، آنها را به وجد آورده و به اصطلاح سرحال میکند.
شاید دیده باشید بعد از یک مهمانی شلوغ، فرزندتان ترجیح میدهد به اتاقش برود تا مجددا در خلوت خود تجدید قوا نماید! این امری نرمال و طبیعی است و به معنای خجالتی بودن فرزندتان نیست. چرا که معاشرتهای طولانی و بودن در جمعهای شلوغ، انرژی زیادی از درونگراها میگیرد، اما در مورد کودکان خجالتی، داستان کاملا متفاوت است! کودکان کمرو ممکن است «تمایل به معاشرت» داشته باشند، اما به دلایلی نظیر اضطراب از قضاوت شدن توسط دیگران یا حتی نداشتن مهارتهای ارتباطی مجبور به کنارهگیری از جمع میشوند. تنهایی کودکان خجالتی از نوع تجدید قوا و کسب لذت نیست، بلکه پناهی برای احساس امنیت و هضم اضطرابشان است. اگر فکر میکنید فرزند شما خجالتی است؛ ما در یک مقاله جداگانه به نام «با بچه خجالتی چگونه رفتار کنیم؟» به آن پرداختهایم که مطالعه آن، برای شما مفید به نظر میرسد.
۲-تحصیل به سبک درونگرایی، دوران تحصیل برای من پر از چالش است!
در طول سالهای گذشته، ارزشهای جوامع تغییر کرده و برونگرایی به ایدهآلی برای انسانها تبدیل شده است. ما کسانی را که برونگرا و قاطع هستند تحسین میکنیم و بر پذیرش گروهی و موفقیتهای بیرونی بیش از تمرکز بر فضیلتهای درونی، تامل آرام و تصمیمگیری دقیق تاکید میکنیم. این استاندارد جدید برونگرایی در هر موسسهای که کودکان درونگرا در طول زندگی خود با آنها مواجه میشوند، از مهدکودک و دبستان گرفته تا دانشگاه، گنجانده شده است. کودکان درونگرا مجبورند وقت خود را در مکانهایی بگذرانند که ۶ تا ۷ ساعت روز را با حداقل ۱۰ کودک دیگر در یک محیط درس هستند و محیطهایی که بدون وقفه، کار گروهی و معاشرت را از بچهها میخواهند. همه اینها برای بچههای درونگرا کاملا چالشبرانگیز است و پروسه تحصیل را برایشان مشکل میکند.
۳-ذهن بچههای درونگرا، درباره جنبههای عمیق هر چیزی کنجکاو هستم!
شاید تا به حال شنیده باشید که «این بچه از سنش خیلی بیشتر میفهمه!». کودکان درونگرا، معمولا فراتر از سایر همسالان خود در مورد جنبههای مختلف زندگی کنجکاوی دارند. آنها از پرسیدن سوالات بزرگ در مورد زندگی نمیترسند. مثلا در مورد چرایی روش انجام کاری یا علت مناسب/نامناسب بودن رفتاری سوال میپرسند، یا میخواهند به کشف معنای عمیقتر یک رویداد یا تجربه دست یابند.
گاهی اوقات، ذهن جستجوگر کودک درونگرا راهحلهای خلاقانهای را ابداع میکند که موجب شگفتی بزرگسالان او میگردد، انگار خردی فراتر از سن خود دارد. همچنین، کودکان درونگرا حتی در سنین پایین، این توانایی را دارند که خود را از بیرون مشاهده کرده و در مورد رفتار خود فکر کنند، کاری که هر بچهای نمیتواند انجام دهد.
۴-کمحرفی کودک درونگرا، چشم و گوش من فعالتر از زبانم است!
از فرزندان خود، مخصوصا اگر درونگرا هستند توقع بلبل زبانی یا سرگرم کردن مهمانتان با شعر خواندن یا خاطرهگویی را نداشته باشید! کودکان درونگرا بیشتر شنوندههای خوبی هستند تا گویندههایی قابل! هرچند بنا به میل خود به خوبی میتوانند با دیگران صحبت کنند، اما به طور معمول پرحرفی نمیکنند. از سویی دیگر، کودکان خجالتی نه تنها به هنگام صحبت کردن، بلکه گاهی از مخاطب قرار گرفتن و شنونده بودن نیز مضطرب میشوند، خود را از دید دیگران پنهان کرده و تا حد ممکن از معاشرت پرهیز مینمایند. تفاوت دیگری که کودک خجالتی دارد این است که در صورت تمرین مهارتهای ارتباطی و گفتاری شاهد تحولات مثبتی در کودک خجالتی خواهیم بود به نحوی که دیگر به خاطر اضطرابهایش از تعاملات اجتناب نخواهد کرد. شما میتوانید این نوع تمرینها را در مقاله «بازیهای تقویت گفتار کودک» مطالعه کنید.
۵-محتاط بودن در کودکان درونگرا، من نیاز به زمانی برای بررسی دارم!
کودک درونگرا ممکن است به هنگام انجام بازی جدید، آشنایی با فرد تازهوارد یا هر کاری که نیاز به واکنش داشته باشد، از نظر دیگران گیج یا کند به نظر برسد، اما واقعیت این است که آنها برای آمادگی ذهنی خود به زمان نیاز دارند. کودکان درونگرا نیاز دارند قبل از انجام هر کار تمام جوانب آن را بسنجند و موارد غافلگیر کننده یا دارای ریسک بالا را به حداقل برسانند. برای مثال کودکان درونگرا معمولا از سورپرایز خوششان نمیآید؛ در عوض ترجیح میدهند در جریان تمام اتفاقات قرار بگیرند.
۶-نوع ارتباطی درونگراها، یخ من آرام آرام باز میشود!
کودکان درونگرا به آرامی با افراد جدید آشنا میشوند و شما فورا «خود واقعی» آنها را نخواهید دید. ممکن است در اولین ملاقات با کسی ساکت و محتاط باشند، اما وقتی در حضور آن شخص راحتتر میشوند، سر حرف را باز میکنند. اغلب هدف آنها در گفتگو درک بهتر دنیای درونی خود یا دیگران است.
کودکان درونگرا برای ارتباط و شناخت واقعی مردم در سطح عمیقتری ارزش قائل هستند. گاهی ممکن است سخت تلاش کنند تا ماهیت انسان را درک کنند و بفهمند که چه چیزی باعث میشود کسی این طور حرف بزند یا رفتار کند. بچههای درونگرا اغلب به آرامی صحبت کرده، گهگاه برای جستجوی کلمات مناسب، مکث و در صورت قطع شدن، صحبت را متوقف میکنند. همچنین ممکن است هنگام صحبت کردن برای تمرکز بیشتر افکار خود، نگاهشان را از شما برگردانند، اما هنگام گوش دادن تماس چشمی برقرار میکنند.
۷-کودکان درونگرا و انتخابها، خودم بهتر میتوانم تصمیم بگیرم!
از آنجایی که دنیای ذهنی کودکان درونگرا کارخانه تولید افکار و اندیشه است، این توانایی را دارند که معیارهای شخصی، ارزشها و باورهای منحصر به فرد خودشان را داشته باشند. بنابراین کمتر تحت تاثیر مد روز جامعه قرار گرفته و در انتخاب پوشش، موسیقی، سرگرمی و سایر موارد، سلیقه خود را اولویت قرار میدهند. برای این کودکان تبعیت و همرنگی کورکورانه با دوستان و جامعه جذابیتی ندارد ولی مزیت این خصوصیت در اینجاست که احتمال آسیبپذیری ناشی از تبعیت از گروههای دوستی ناسالم کمتر میشود. در صورتی که بچههای خجالتی به دلیل اعتمادبهنفس پایینشان بیشتر از سلیقه جمع پیروی میکنند، حتی اگر نظری متفاوت داشته باشند. چرا که در برابر طرد شدن، مورد تمسخر واقع شدن و قضاوت منفی دیگران آسیبپذیرند. خجالتیها دائما نیاز دارند توسط دیگران تایید شوند تا این احساس که «من خوب نیستم یا مشکلی دارم» کاهش یابد. این تصور نادرست را در این کودکان میتوان به وسیله بازیهایی برای تقویت اعتماد به نفس تا حدودی کاهش داد.
به طور کلی، کودکان درونگرا به جای روی آوردن مداوم به دیگران، برای هدایت، به منابع درونی خود متکی هستند یا تمایل دارند مستقل و خودگردان باشند. همین خصوصیت گاهی باعث میشود تا دیگران آنها را تکرو یا عجیب بدانند یا خیلی از اوقات از بزرگسالان درخواست کمک نکنند و انتخابهایی اشتباه و آسیب زا انجام دهند.
۸-تعاملات کودک درونگرا، من دوستان کمی دارم اما عمق دوستیهایم زیاد است!
از آن جایی که درونگراها به جای وسعت در روابط، به دنبال عمق بیشتر هستند، ممکن است فقط یک یا دو دوست صمیمی داشته باشند و بقیه را به عنوان یک آشنا به حساب آورند. آنها به اندازه بچههای برونگرا زمان زیادی را برای معاشرت نمیگذرانند، و باید بعد از مدتی محیط را ترک کنند تا انرژی خود را دوباره بازیابند.
۹-بچههای درونگرا و سطح برانگیختگی، من حساستر از بقیه هستم!
سطح برانگیختگی در بچههای درونگرا خیلی پایینتر است. این جمله یعنی چه؟ اجازه دهید با یک مثال ساده توضیح دهم بچههای درونگرا معمولا هر آهنگی را با صدای کم گوش میدهند، از جمعهای شلوغ و پر سر و صدا فراری هستند، غذاها را با ادویه متناسب و مزههای عادی ترجیح میدهند و نور خیلی زیاد را نمیپسندند. همه این موارد دلیل دارند، در واقع حواس این کودکان با کمترین محرکی تحریک میشود و اطلاعات زیادی را به مغزشان وارد میکند در نتیجه آنها را به هر محرک بیرونی حساستر و واکنشپذیرتر میکند.
برعکس سطح برانگیختگی در کودکان برونگرا بسیار بالاست. برای همین است که دقیقا رفتارهایی مخالف بچههای درونگرا را نشان میدهند. یعنی عاشق صداهای بلند، مهمانیهای شلوغ، غذاهای پر مزه و چراغانی کردن همهجا هستند. مهم است که بدانید هیچ برتری در این تفاوتهای شخصیتی وجود ندارد. بدون درونگراها جمعهای هنری و محافل شعر و کتابخوانی برپا نبود و بدون برونگراها همه تالارها و کنسرتها تعطیل میشدند.
۱۰-اضطراب جدایی در کودکان درونگرا، تجربه اضطراب جدایی برای من رایجتر است!
همه کودکان درونگرا اضطراب جدایی ندارند، اما تجربه آن برای آنها بسیار رایج است. درونگراها به طور کلی بیشتر از برونگراها در معرض خطر اضطراب و افسردگی هستند و کودکان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. وقتی کودک نوپای خود را در پیش دبستانی رها میکنید چه اتفاقی میافتد؟ آیا او گریه میکند، به پای شما میچسبد و التماس میکند که آن را ترک نکنید؟ اگر چنین است، ممکن است فرزند شما دارای شخصیتی درونگرا باشد که اضطراب جدایی را تجربه میکند. اگر کودک شما با این مشکلات روبرو است خواندن مقاله «درمان اضطراب جدایی در کودکان» را به شما توصیه میکنیم.
رفتار با کودک درونگرا، برخورد با من نیاز به کمی ظرافت دارد
اگر پدر و مادر یک کودک درونگرا هستید، بهترین کاری که میتوانید برای او انجام دهید احترام گذاشتن به خلق و خوی آرام آنها است. به کودک خود کمک کنید بفهمد چرا بعد از معاشرت احساس خستگی و بدخلقی میکند. به او بیاموزید که هیچ اشکالی ندارد که نیاز به گذراندن وقت به تنهایی داشته باشند. برای او حامی باشید تا از نقاط قوت شخصیتهای درونگرا استفاده کند.
مهمتر از همه، هرگز اجازه ندهید فکر کند مشکلی در او وجود دارد در عوض برای فرزند خود توضیح دهید دنیا برای پیشرفت دقیقا به همان اندازه برونگراها به درونگراها احتیاج دارد. در واقع به بیان دیگر تنوع شخصیتها جهان را زیباتر میکند پس به تیپ شخصیتی فرزندتان احترام بگذارید. با توجه به این مقاله به ما بگویید فرزند شما در کدام سمت طیف برونگرایی-درونگرایی قرار دارد؟ آیا میتوانید چند نمونه از ویژگیهایی که درونگرایی و برونگرایی فرزندتان را نشان میدهد نام ببرید؟
گلنار رضازاده هستم بازی درمانگر و روان درمانگر کودک، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مشاوره خانواده از دانشگاه خوارزمی تهران. از سال ۱۳۹۴ به صورت تخصصی در حوزه بازیدرمانی، آموزش مهارتهای زندگی کودک، فرزند پروری و مدیریت استرس والدین مشغول به کار بودهام. باتوجه به اینکه محتوای حوزه کودک بسیار حساس و مهم است، تمامی منابع و مطالب تولید شده در بلاگ کیدزی را پیش از انتشار بررسی میکنم.
-
گلنار رضازادهhttps://kidzy.land/blog/author/golnar/
-
گلنار رضازادهhttps://kidzy.land/blog/author/golnar/
-
گلنار رضازادهhttps://kidzy.land/blog/author/golnar/
-
گلنار رضازادهhttps://kidzy.land/blog/author/golnar/
زهرا سادات طالبیان هستم روانشناس کودک، دارای مدرک کارشناسی روانشناسی بالینی از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی از دانشگاه یزد. از سال ۱۳۹۲ به صورت تخصصی در حوزههای بازی درمانی، درمانگری کودک( تشخیص و درمان اختلالات مختلف)، آموزش مهارتهای زندگی به بچهها و فرزندپروری مثبت، فعالیت کردهام. در تیم کیدزی بهعنوان نویسنده و روانشناس کودک، تلاش میکنم مطالب مربوط به کودکان و دغدغههای والدین را در قالب مقالات آموزشی ارائه دهم.
-
زهرا سادات طالبیانhttps://kidzy.land/blog/author/zahra-sadat/
-
زهرا سادات طالبیانhttps://kidzy.land/blog/author/zahra-sadat/
-
زهرا سادات طالبیانhttps://kidzy.land/blog/author/zahra-sadat/
-
زهرا سادات طالبیانhttps://kidzy.land/blog/author/zahra-sadat/
به نظرم این که از زبون خود بچههای درون گرا نوشته شده بود جالب بود . من به عنوان یه ادم درون گرا به خاطر ویژگی شخصیتیم بارها توی مدرسه و خانواده سرزنش شدم و عزت نفسم زیر سوال رفت . در حالی که اگه این اگاهی وجود داشت هیچ وقت این اسیبا رو نمیدیدم:(
خیلی ممنون بابت مقاله مفید فایدهتون👌🏻
ممنون از لطفتون و اینکه تجربیات خودتون رو با ما به اشتراک گذاشتید. بله کاملا درسته و باید در ارتباط با کودکان درونگرا آگاهی بیشتری ایجاد بشه.
وای چقدر بچه های درونگرا تحت فشار والدین هستن اکثرا…و نمیدونن رفتار درست چیه و با رفتار اشتباه هردفعه بچه رو منزوی تر میکنن..مثل همیشه بسیار کامل و در عین حال بابیان ساده نوشته بودین😍
بله کاملا درسته و خیلی مهمه که والدین با ویژگیهای کودکان درونگرا آشنا باشن. ممنون از لطف و توجه شما.
چه مطلب خوبی. ممنون بابت انتشار
ممنون از شما. خوشحالیم مطالب این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته.
خیلی جالب و آموزنده بود
خوشحالیم این مقاله برای شما مفید بوده.
بنظرم این موضوع یکی از موضوعات مهمی هست که خوشبختانه با وجود چنین مطالب خوبی میتونه افراد بیشتری رو با این ویژگی ، بخصوص در کودکان ، آگاهتر کنه.
ممنون از شما 🌸
بله خیلی مهمه که افراد و به خصوص والدین در مورد درونگرایی کودکان اطلاعات داشته باشند. ممنون از بیان نظرتون
بله موضوع کودکان درونگرا واقعا مهم و خیلی مهمه والدین و سایرین با ویژگی کودکان درونگرا آشنا بشن. خوشحالیم مقاله براتون مفید بوده.
آخ آخ آخ… امان از وقتی که وسط طیف باشی :)) جالب و مفید بود مرسی ۳>
ممنون از توجهتون .خوشحالیم مقاله برای شما مفید بوده.
سپاسگزاریم.
سلام
ممنون از مطلبتون، اگر بتونید درباره اینکه درونگرایی و برونگرایی تا چه سنی در کودک ممکنه تغییر کنه هم عالیه
سلام ممنون از دقت نظر شما🌼 درونگرایی و برونگرایی یه ویژگی ذاتی به شمار میره و پیوستاری مثل یک طیف داره. ممکنه یه مقداری جایگاه فرد توی طیف تغییر کنه ولی اون ویژگی کاملا عوض نمیشه مگه این که ویژگیهایی مثل خجالتی بودن کودک با درونگراییش اشتباه گرفته شده باشه و با بزرگتر شدن کودک و از بین رفتن اون خجالتها، بزرگترا فکر کنن به یک باره برونگرا شده!
پسر من به شدت درون گراست.و بیشتر این خصوصیات رو هم داره.ممنون از مطالب خوبتون
خوشحالیم که این مطلب برای شما مفید واقع شده 🌼