«بچه‌های چسبنده» اصطلاحی است که معمولا والدین برای شکایت از رفتارهای مربوط به اضطراب جدایی کودک به کار می‌برند. این موضوع می‌تواند هم برای کودک و هم برای والدین دردسرهایی را ایجاد کند. نفس عمیق بکشید، شما تنها والدی نیستید که با این واکنش‌ها رو‌‌برو می‌شوید و این معضل با انجام تعدادی تکنیک درباره درمان اضطراب جدایی در کودکان قابل‌حل است.
بیشتر بچه‌ها در طی مراحل رشد طبیعی تا ۲ سالگی، اضطراب جدایی را تجربه می‌کنند. این موضوعی طبیعی است که فرزند شما از حدود ۸ ماهگی تا ۲ سالگی، هنگام جدایی، مضطرب شود. در این بازه سنی، نشانه‌هایی مثل گریه کردن، عصبانیت، یا چسبیدن(نشانه‌های اضطراب جدایی) واکنش‌هایی سالم به جدایی و مرحله‌ای طبیعی از رشد هستند، اما نحوه درست برخورد با این رفتارها در بچه‌ها چیست؟ روانشناسان کودک معتقدند شدت و زمان اضطراب جدایی از کودکی به کودک دیگر می‌تواند بسیار متفاوت باشد، اما شما می‌توانید با اجرای تعدادی راهکار تسهیل‌گرانه مثل موارد ذکر شده در این مقاله، شدت این مشکل را در فرزندتان کاهش دهید. برای بررسی تکنیک‌های درمان اضطراب جدایی در کودکان تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
۱-کاهش اضطراب جدایی با برنامه‌ریزی‌های دو نفره با کودک
بخشی از چیزی که کودکان را هنگام جدایی مضطرب می‌کند، ترس از این است که دیگر شما را نبینند. مکالمه در مورد برنامه‌های بازگشت شما، به درمان اضطراب جدایی در کودکان کمک می‌کند: «بعد از این که کارم تموم شد، میام و می‌تونیم با هم به زمین بازی بریم و تاب‌بازی کنیم». نکته مهم در درمان اضطراب جدایی در کودکان این است که به وعده‌ها عمل کنید. دقت کنید طبق زمانی که به کودک قول داده‌اید، برگردید. زیرا این موضوع در کودک شما، اعتماد و اطمینان، ایجاد می‌کند تا بتواند جدایی را تحمل کند.
۲-آشنایی تدریجی با مربی و معلم، یک روش درمان اضطراب جدایی در کودکان
روان‌درمانگر فرن والفیش، روانپزشک، نویسنده کتاب والدین خودآگاه، توضیح می‌دهد: «راه افتادن کودکان نشانه‌ی ابراز استقلال آن‌هاست. درست است که در ظاهر از والدین خود دور می‌شوند، اما آنها آماده جدایی کامل نیستند.» این جمله با بیانی متفاوت، این موضوع را درباره درمان اضطراب جدایی در کودکان گوشزد می‌کند که درست است خیلی وقت‌ها کودکان شبیه بزرگتر‌ها به نظر می‌رسند اما از خیلی از جهات، آمادگی مستقل شدن کامل را ندارند. تجربه جدایی در کودکان نیاز به آمادگی تدریجی دارد.
برای درمان اضطراب جدایی در کودکان، زمانی که تصمیم دارید فرزندتان را به کسی بسپارید، مقدمات آشنایی مرحله به مرحله با مراقب فراهم کنید. به طور مثال اگر می‌خواهید یک پرستار جدید معرفی کنید، قبل از این که فرزندتان را با او تنها بگذارید، جلسات کوتاهی را با حضور هر سه نفرتان ترتیب دهید تا اعتماد در کودک شکل بگیرد. به این ترتیب، زمانی که کودک، برای مدتی پیش پرستارش است، یا یکدیگر غریبه نخواهند بود. اگر این جدایی‌هایی کوتاه مدت در خانه‌ی اقوام (مثل مادربزرگ، خاله، عمه و…) و یا دوستان و آشنایان اتفاق می‌افتد، قبل از ترک کودک لحظاتی وارد محیط شوید و همراهش باشید تا وفق پیدا کند. در این صورت، فرزندتان سطح اضطراب کمتری را تجربه می‌کند. این موضوع در درمان اضطراب جدایی در کودکان، تاثیر فوق‌العاده‌ای خواهد داشت.
۳-تمرین جدایی‌های کوتاه مدت، بهترین بازی برای اضطراب جدایی
برای درمان اضطراب جدایی در کودکان، با جدایی‌های کوتاه شروع کنید. این کار نه تنها به شما کمک می‌کند تا سطح اضطراب جدایی کودک را درک کنید، بلکه به فرزندتان نیز کمک می‌کند تا به دور بودن از والدینش عادت کند. در مراحل اول سعی کنید ۵ دقیقه از اتاق خارج شوید و زمان بازگشت را اعلام کنید. کمی که عادت کرد، چند جدایی کوتاه مدت ترتیب دهید، مانند رفتن به خانه همسایه به مدت ۱۵ دقیقه، و کم‌کم مدت زمان جدایی را طولانی‌تر کنید تا زمانی که فرزندتان با این موضوع راحت‌تر و راحت‌تر شود. بعد از مدتی سعی کنید برای انجام تمرین‌های بیشتر در زمینه درمان اضطراب جدایی در کودکان، آنها را برای زمان کوتاهی نزد یکی از اعضای خانواده یا پرستار مطمئن بگذارید.
یکی از اشتباهاتی که احتمال دارد در این قسمت انجام دهید، سر زدن مکرر به کودک در یک بازه زمانی کوتاه جدایی است. توجه کنید، زمانی که بارها به فرزندتان در مدرسه یا خانه مادربزرگ سر می‌زنید تا وضعیتش را چک کنید، به کودک فرصت تجربه جدایی سالم را نمی‌دهید. حفظ کردن نقطه ایمن و متعادل در این جدایی‌ها هم به نفع والد و هم به نفع کودک است. این موضوع یکی از نکات کلیدی در درمان اضطراب جدایی در کودکان به شمار می‌رود.
۴-خداحافظی‌های سریع و شاد با کودک برای کاهش اضطراب جدایی
شما هنگام ترک کودک چطور با او خداحافظی می‌کنید؟ اگر نحوه خداحافظی شما پر از ناراحتی و گریه باشد، درمان اضطراب جدایی در کودکان را سخت‌تر می‌کند. چه فرزندتان را در مهدکودک بگذارید و چه او را به مادربزرگ بسپارید، خداحافظی برای هر دوی شما سخت خواهد بود. اگر فرایند خداحافظی را کوتاه و شیرین انجام دهید و فضا را مملو از احساسات مثبت کنید، در درمان اضطراب جدایی در کودکان موفق‌تر خواهید بود. به طور مثال کودک را ببوسید و به او بگویید: «مطمئنم تا من برگردم خیلی بهت خوش می‌گذره». تا جایی که می‌توانید سعی کنید هنگام خداحافظی آرام و مثبت باشید. لبخند بزنید، به فرزندتان زمان برگشتن را بگویید. خداحافظی را طولانی نکنید. حفظ این روال به فرزند دلبند شما کمک می‌کند تا به این جدایی‌های کوتاه مدت عادت کند و به او اطمینان می‌دهد که همیشه بر می‌گردید.
۵-درمان اضطراب جدایی در مدرسه با بازدید زودهنگام محیط
اگر کودک شما در سنین پیش‌دبستانی است و با توجه به سابقه او حدس می‌زنید که با شروع مدرسه، نشانه‌هایی از اضطراب جدایی را نشان می‌دهد، یک برنامه آشنایی زودهنگام با محیط ترتیب دهید. به طور مثال قبل از شروع مدرسه با هماهنگی کادر اجرایی، یک برنامه آشنایی با فضای آن‌جا و یا ملاقات با معلمان و سایر کادر را ترتیب دهید. به این ترتیب کودکان متوجه خواهند شد که در اولین روز باید انتظار چه چیزی را بکشند. این کار باعث می‌شود احساس کنند همه چیز تحت کنترل است. این راهکار فوق‌العاده موثر در زمینه درمان اضطراب جدایی در کودکان تجربه‌ای بهتر از مدرسه را نیز برای آنها رقم می زند.
دقت کنید درمان اضطراب جدایی در کودکان دبستانی، علاوه بر اجرای این راهکارها، نیاز به مراجعه به روانشناس و مداخله درمانی دارد و علائم آن ممکن است متفاوت باشد. مثلا ممکن است کودک هنگام جدایی دچار دردهای جسمانی شود. این موارد را به عنوان بهانه‌ای برای مدرسه نرفتن در نظر نگیرید و حتما به آنها توجه کنید. برای تشخیص این درهای جسمانی می‌توانید به مقاله علائم فیزیکی اضطراب در کودکان مراجعه کنید.
۶-توضیح زمان برگشت با زبان کودکانه، نگرانی را فرزندتان بگیرید
جالب است بدانید کودکان نیاز دارند تا درباره بازگشت خود با آنها صحبت کنید اما نکته مهم برای درمان اضطراب جدایی در کودکان این است که این توضیحات را طبق درک آنها ارائه دهید. برای نمونه اگر می‌دانید تا ساعت ۳ بعدازظهر برمی‌گردید، این موضوع را طبق فهم کودک از مفهوم زمان توضیح دهید. به طور مثال: «ناهار که بخوری و یه کوچولو چرت بزنی من برمی‌گردم» یا در مورد بازگشت خود از یک سفر کاری، به جای گفتن: «۳ روز دیگه میام»، بگویید:«۳ بار که شبا بخوابی و بیدار شی من برمی‌گردم».
۷-بهبود اضطراب جدایی کودک با خروج آشکار والدین
اگر بخواهیم یک نکته طلایی درباره درمان اضطراب جدایی در کودکان را ذکر کنیم این است که کاملا واضح و روشن با فرزندتان خداحافظی کنید و از خانه یا مدرسه، خارج شوید. بیرون رفتن یواشکی ممکن است باعث تشدید اضطراب جدایی کودکان شود. زیرا حس می‌کنند هیچ برگشتنی در کار نیست. این رفتار موجب تقویت احساس تنهایی و ناامنی در بچه‌ها می‌شود و یک نکته منفی در درمان اضطراب جدایی در کودکان به شمار می‌رود. خارج شدن آشکار باعث افزایش اعتماد بین والد و کودک و کاهش ترس از نبود شما است. این کار می‌تواند به جدایی آسان‌تر و درمان اضطراب جدایی در کودکان کمک کند.
۸-درمان اضطراب جدایی در کودکان با انجام فعالیتی لذت‌بخش در هنگام جدایی
برای درمان اضطراب جدایی در کودکان سعی کنید حداقل یک فعالیت سرگرم‌کننده را انتخاب کنید که فرزندتان در حین رفتن از پیش شما تجربه خواهد کرد. فعالیت‌ها را هیجان‌انگیز جلوه دهید و به او چیزی بدهید که منتظر آن باشد. به طور مثال: «پرستار جدید، قراره بهت طناب بازی یاد بده» یا «وای من که نمی‌تونم منتظر بمونم تا ببینم امروز قراره توی مدرسه چی یاد بگیری». الیزابت پانتلی، نویسنده‌ی کتاب «حل مشکل اضطراب جدایی بدون گریه» خاطرنشان می‌کند: «درگیر کردن کودک در یک بازی شاد یا رونمایی از یک اسباب بازی جدید، ذهن او را از رفتن شما دور می‌کند». در مقاله بازی های مناسب برای کودکان ۷ سال می‌توانید با بخشی از این بازی ها و سرگرمی‌های جذاب آشنا شوید.
۹-همدلی با کودک برای کاهش اضطراب جدایی
در زمانی که کودک در آرامش کامل است، درباره‌ی واکنش‌های اضطرابی او در لحظات جدایی، صحبت کنید. به احساسات فرزندتان گوش دهید و به آنها احترام بگذارید. تجربه گوش دادن به کودکی که به دلیل اضطراب جدایی خود احساس انزوا می‌کند، می‌تواند تاثیر شفابخش قدرتمندی در درمان اضطراب جدایی در کودکان داشته باشد. همدل باشید، اما به فرزندتان یادآوری کنید که آخرین باری که او را تنها گذاشتید، به موقع برگشته‌اید.
۱۰-آموزش مدیریت نگرانی به بچه‌ها راهکار مفید درمان اضطراب جدایی
در فرایند درمان اضطراب جدایی در کودکان، نگرانی آنها را سرکوب نکنید. در عوض به بچه‌ها راه‌های برخورد با این نگرانی را بیاموزید. دونا هولوران در این باره می‌گوید: سعی کنید اضطراب جدایی کودک را بپذیرید و او را درک کنید. می‌توانید بگویید: «می‌دونم که با مامان‌بزرگ لحظات خوبی رو می‌گذرونی اما اگه دلت برای من تنگ شد، اشکالی نداره! می‌تونی به مامان‌بزرگ بگی دلت برای مامان تنگ شده، شرط می‌بندم تو رو محکم بغل میکنه».
غول اضطراب جدایی را با همکاری هم شکست دهید!
اگر به ترس‌ها و نگرانی‌های کودکتان درباره جدایی توجه نکنید، کم‌کم تبدیل به غولی می‌شود که کسی حریف آن نیست. در این مقاله، تعدادی از راهکارهای درمان اضطراب جدایی در کودکان را با هم مرور کردیم. در پایان اگر علائم اضطراب جدایی کودک شما، به اندازه‌ای زیاد باشد که مناسب سن او نباشد و در فعالیت‌های عادی مانند مدرسه و تعامل‌ها، اختلال ایجاد کند و ماه‌ها طول بکشد، ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل بزرگتر یعنی اختلال اضطراب جدایی باشد! برای درمان اختلال اضطراب جدایی(بالاتر از ۲ سال) فقط و فقط لازم است به یک روانشناس کودک مراجعه کنید، اما در مورد مشکل اضطراب جدایی طبیعی(زیر ۲ سال) با اجرای راهکارهای قید شده در این مقاله، می‌توانید رفتارهای مربوط به اضطراب جدایی فرزندتان را تا حدودی تسکین دهید.
واکنش هر کودکی به جدایی متفاوت است. ممکن است برخی از کودکان اضطراب جدایی خود را در کلاس درس نشان دهند، در حالی که برخی دیگر، آن را در خانه ابراز کنند. تشخیص به موقع علائم اختلال اضطراب جدایی و درمان آن با کمک یک روانشناس، به سازگاری کودک کمک می‌کند.
همچنین اگر معلم یا اطرافیان فرزند شما از اضطراب جدایی او آگاه باشند، به احتمال بیشتری می‌توانند با روش‌های مختلف، به کودک آرامش بیشتری بدهند. بنابراین ایجاد یک شبکه حمایتی، گرفتن مشورت از افراد متخصص و کسب آگاهی از علل و شیوه‌ی مواجهه با واکنش کودک به جدایی، بهترین راه در زمینه درمان اضطراب جدایی در کودکان است. آیا این مقاله برای شما مفید بود؟ لطفا تجربیات خود را در این زمینه، با ما به اشتراک بگذارید.
گلنار رضازاده هستم بازی درمانگر و روان درمانگر کودک، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مشاوره خانواده از دانشگاه خوارزمی تهران. از سال ۱۳۹۴ به صورت تخصصی در حوزه بازی‌درمانی، آموزش مهارت‌های زندگی کودک، فرزند پروری و مدیریت استرس والدین مشغول به کار بوده‌ام. باتوجه به اینکه محتوای حوزه کودک بسیار حساس و مهم است، تمامی منابع و مطالب تولید شده در بلاگ کیدزی را پیش از انتشار بررسی میکنم.
زهرا سادات طالبیان هستم روانشناس کودک، دارای مدرک کارشناسی روانشناسی بالینی از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی از دانشگاه یزد. از سال ۱۳۹۲ به صورت تخصصی در حوزه‌های بازی درمانی، درمانگری کودک( تشخیص و درمان اختلالات مختلف)، آموزش مهارت‌های زندگی به بچه‌ها و فرزندپروری مثبت، فعالیت کرده‌ام. در تیم کیدزی به‌عنوان نویسنده و روانشناس کودک، تلاش میکنم مطالب مربوط به کودکان و دغدغه‌های والدین را در قالب مقالات آموزشی ارائه دهم.
من و همسرم سر راهکار شماره ۷ مشکل داریم و الان میخوام ازتون سوال بپرسم که وقتی خداحافظی آشکاره که بیشتر بچه‌ها داد و بیداد و گریه میکنن! وقتی یکی سرشونو گرم میکنه و آروم و یواشکی بیرون میریم خیلی بی دردسر این جدایی اتفاق میفته. چرا باید یه راهکار گریه دربیار رو اجرا کنیم آخه؟
شاید خروج پنهانی شما در ظاهر بدون دردسر به نظر برسه اما در بلند مدت باعث ایجاد نگرانی شدیدتر در کودک و تشدید اضطراب جدایی میشه پس بهتره برای کاهش اضطراب جدایی در فرزندتون در ابتدای مسیر کمی صبوری به خرج بدین.
🥰❣
🙏🙏🌹
ممنون. مفید بود.
سپاسگزاریم🙏
دختر من خیلی بهم وابسته اس و واقعا کلافه‌ام کرده. دائما میخواد فقط با خودم باشه و من هیچ زمانی برای خودم ندارم.
مطلب واقعا مفیدی بود سعی میکنم از راهکارهایی که دادید استفاده کنم
خوشحالیم که مقاله براتون مفید بوده.درک می‌کنیم که واقعا این وابستگی بیش از حد کودک چقدر سخته و امیدواریم مشکلتون به زودی حل بشه.
مقاله جالبی بود ممنون از زحمات شما
سپاس از لطف شما
عالی 👏🏻👏🏻
سپاس🙏
چه مقاله خوبی بود. تشکر
لطف دارید. خوشحالیم مقاله مورد توجهتون قرار گرفته.
اخ اخ مشکل ۹۰ درصد مامانا همینه ممنون از پست پربارتون
بله این تقریبا مشکل فراگیری در کودکانه، اما خوشبختانه راهکارهای مناسبی هم برای درمان اضطراب جدایی وجود داره. خوشحالیم که مطالب مقاله براتون مفید بوده.
ممنون بابت مقاله خوبتون 🙏🙏
سپاس از لطف شما🙏
مورد ۷ همیشه و در اکثر اطرافیان اتفاق میفته و جالبه که تا الان تصور من این بود که کار درستی هست!
با توجه به دلایلی که مطرح کردید کاملا درست به نظر میرسه.
سپاس از مطالب 👌🏻
بله خروج پنهانی به مرور موجب تشدید اضطراب جدایی در کودکان میشه. خوشحالیم مقاله براتون مفید بوده.