چقدر به پرورش خلاقیت کودک به عنوان یکی از تاثیرگذارترین عوامل موفقیت او در آینده اهمیت می‌دهید؟
آیا شیوه‌های پرورش خلاقیت را می‌شناسید؟
یکی از بهترین روش‌های پرورش خلاقیت کودکان، ساخت کاردستی است. شادترین لحظات کودکان زمانی است که حس می‌کنند کار مهمی انجام می‌دهند و این کار با توجه پدر و مادر همراه است. هنگامی‌که پدر و مادر در کنار کودک هستند و سعی می‌کنند با کمترین میزان محدودسازی از این همراهی لذت ببرند، کودک سرشار از اعتماد به نفس و احساس امنیت می‌شود.به کمک کاردستی عزت نفس و حس استقلال کودک تقویت می‌شود و یاد می‌گیرد تا چگونه از ابزارهای مختلف برای ساختن چیزهای جدید استفاده کند.
در هنگام درست کردن کاردستی، کودکان با استفاده از مواد و وسائل گوناگون با دنیای اطراف خود ارتباط برقرار کرده و فرصتی می‌یابند تا چیزهای جدیدی خلق کنند. آن‌ها با ساخت کاردستی و نمایش آن، تلاش خود را در معرض دید دیگران قرار می‌دهند و به این وسیله توجه دریافت می‌کنند.
کاردستی کودکان به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک دسته کاردستی‌های مهارتی هستند که مهارت استفاده از ابزارهای گوناگون را در کودک تقویت می‌کنند و دسته دیگر کاردستی‌های خلاق که باعث رشد خلاقیت کودک می‌شوند. اما فواید و علت اهمیت کاردستی برای کودک چیست؟ در این مقاله همراه ما باشید تا تاثیرات ارزشمند ساخت کاردستی‌ها را به شما آموزش دهیم.
۱-ایجاد تفکر انتقادی به کمک کاردستی های ساده
چرا یک ابزار خاص یا یک روش خاص برای ساخت کاردستی به روش‌های دیگر ترجیح داده شده است؟ اگر این پرسش‌ها یا پرسش‌هایی از این دست را از کودک خود بپرسید، ممکن است از پاسخ او حیرت‌زده شوید. کودکان دلایل خوبی برای کار خود دارند و اگر هنگام ساخت کاردستی با آن‌ها همراه شوید، ممکن است شما را هم نقد کنند. این تفکر انتقادی و توانایی سوال و جواب کردن عامل بزرگی در موفقیت‌های بعدی کودک خواهد بود.
۲-تقویت مهارت تصمیم‌گیری و حل مساله، نتیجه درست کردن کاردستی‌های ساده
مهارت حل مسئله در کودکان یک مهارت بسیار اساسی است که از روش‌های مختلف می‌تواند تقویت شود. ساخت کاردستی نیز از آن‌جایی‌که، نوعی تمرین تصمیم‌گیری است به تقویت این مهارت کمک بسیاری می‌کند. این که کودک از مواد و ابزارهای در اختیار خود چگونه استفاده کند و یا چه چیزی را بر دیگری ترجیح دهد، نیاز به تصمیم‌گیری دارد. همچنین کودک هنگام کار با مواد گوناگون، می‌آموزد چگونه با تصمیماتش در زمان مناسب، مشکلات خود را حل کند.
۳-تقویت خلاقیت مهم‌ترین فایده کاردستی‌های کودکانه
اجازه دهید کودک بدون هیچ محدودیتی تجربه‌های جدید کسب کند. کودک برای ساخت کاردستی نیاز دارد تا ابتدا چیزی را در ذهن خود تصور کند و سپس با آزمون و خطا، راهی برای ایجاد آن بیابد. این تصور و به کار بردن ابزارهای مختلف موجب می‌شود تا کودک برای استفاده از آن‌ها فکر کند و ارتباطی میان آن‌ها پیدا کند.
بدون نگرانی مواد مختلف مانند رنگ، مقوا، اسلایم یا حتی ماسه و گل در دسترس او قرار دهید و اجازه دهید تا سبک‌بال و رها با آن‌ها بازی کند. خواهید دید که کودک چگونه با استفاده از خلاقیت خود تلاش می‌کند تا به نحوی از همه آن‌ها استفاده کند.
۴-تقویت تمرکز با درست کردن کاردستی و کار با ابزارها
کودک هنگام ساخت کاردستی کاملا بر روی ابزارها، اندام‌هایش و پیاده‌سازی ایده‌های خود متمرکز می‌شود و شاید گاهی حتی متوجه صداهای اطراف هم نباشد. ساخت کاردستی ابزار خوبی برای تقویت تمرکز و آرام کردن کودک است. اگر کودک شما دچار بیش‌فعالی است کاردستی و فعالیت‌هایی فکری مانند آن می‌تواند به افزایش تمرکز او بسیار کمک کند. برای اطلاعات بیشتر در این مورد می‌توانید به مقاله « بازی‌های فکری برای افزایش تمرکز کودکان بیش فعال» مراجعه کنید.
۵-عملگرایی در ساخت کاردستی
با ساختن کاردستی کودک متوجه می‌شود که تنها حرف زدن، ایده داشتن و یا دانستن کافی نیست و لازم است برای کسب نتیجه، عمل کند. در هنگام ساخت کاردستی کودک یاد می‌گیرد که اقدام کرده و برای نتیجه تلاش کند و همین امرموجب می‌شود تا در زمینه‌های دیگر زندگی نیز به اهمیت این موضوع پی ببرد. درواقع ساخت کاردستی به مرور به کودک می‌آموزد که دست پیدا کردن به نتیجه و لذت بردن از آن نیازمند عمل و گاهی ریسک کردن است
۶-تجربه کردن با کمک استفاده از ابزارهایی مثل قیچی و چسب
تا زمانی که هر کسی خودش درگیر انجام کاری نشود، نمی‌تواند درک درستی از آن داشته باشد. کودک حین ساخت کاردستی می‌آموزد که از چه چیزی کجا می‌تواند استفاده کند و هر یک از مواد چه خواصی دارند. به‌علاوه درک بیشتری از توانایی‌های خود پیدا می‌کند. مادر و پدر نیز با مشاهده کودک می‌توانند به استعداد‌های او بهتر پی ببرند.
۷-افزایش انعطاف پذیری کودک در فرایند ساخت کاردستی
کودک هنگام کار با ابزارها و وسائل مختلف می‌آموزد که گاهی لازم است انعطاف داشته باشد. برای مثال شاید ابزاری که استفاده کرده مناسب نبوده و یا طرحی که پیاده کرده، مطابق انتظارش نباشد.
در این مواقع شاید با همان روش و کمی چشم‌پوشی کارش را ادامه دهد و یا شاید تصمیم بگیرد تا راه دیگری را امتحان کند. بنابراین می‌آموزد که همیشه همه چیز مطابق انتظار او نیست و خوب است گاهی هم منعطف بود و سراغ گزینه‌های دیگر رفت.
ممکن است نتیجه متفاوت با آن‌چه تصور می‌کرده باشد، اما انعطاف‌پذیری این قدرت را به او می‌دهد تا کاردستی خود را دوست داشته باشد و از آن لذت ببرد.
۸-بهبود مهارت‌های حرکتی، مهم‌ترین تاثیر ساخت کاردستی در کودکان
کاردستی، اندام‌های مختلف و حواس پنجگانه کودک را درگیر می‌کند. هنگامی که کودک مشغول ساخت کاردستی است میان ذهن، چشم و دستان او هماهنگی برقرار می‌شود. به این ترتیب کودک باید بر روی اندام‌هایش متمرکز شود.
۹-تقویت حافظه و آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات تازه
کودک با ساخت کاردستی، نام‌ها و اصطلاحات جدید می‌آموزد و با مفاهیم تازه‌ای آشنا می‌شود. برخی از کاردستی‌ها ممکن است ساده باشند و برخی دیگر بسیار پیچیده. لازم است کودک در فرایند ساخت کاردستی، کاربرد مواد و ابزارها، مفاهیم و فرایندهای گوناگون را به خاطر بسپارد تا بتواند آن‌چه که می‌خواهد بسازد را پیاده کند.
۱۰-بهبود مهارت‌های ارتباطی و کلامی، از تاثیرات درست کردن کاردستی
معمولا هنگام ساخت کاردستی لازم است تا فردی بزرگتر در کنار کودک باشد چرا که ابزارهای مختلفی در دسترس او است. بنابراین هنگام ساخت کاردستی کودک می‌آموزد چگونه خواسته‌هایش را بیان کند یا از دیگران کمک بگیرد. به این ترتیب او کم‌کم نام ابزارها، مواد، رنگ‌ها و اصطلاحات مرتبط را می‌آموزد تا بهتر بتواند نظرات و خواسته خود را به دیگران منتقل کند. همچنین اگر کودک همراه همسالانش مشغول به ساخت کاردستی شود، فرصت خوبی برای آموزش اجتماعی شدن و تقویت مهارت‌های ارتباطی او خواهد بود. اگر کودک شما خجالتی است و در برقراری ارتباط با همسالانش مشکل دارد، درست کردن کاردستی موقعیت مناسبی را برای دوستیابی و اجتماعی شدن کودک شکل می‌دهد. اگر مایل هستید با سایر راهکارهای تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان آشنا شوید، ما در مقاله« چگونه کودکی اجتماعی تربیت کنیم» به صورت مفصل به بررسی آن پرداخته‌ایم.
ساخت کاردستی با کودک، فرصتی برای والدین
اجازه دهید تا کودک بدون ترس و نگرانی، بازی‌ها و موقعیت‌های جدید را تجربه کند و شما را هم در کنار خود ببیند. لحن شما و نحوه برخوردتان موجب می‌شود تا کودک ریسک کند، تصمیم بگیرد و عمل کند. او را تشویق کنید تا سراغ تجربه‌های جدید و کشف ناشناخته‌ها برود. اجازه بدهید کودک هدایت امور را به دست بگیرد و وقتی مهارتی را از قبل آموزش داده‌اید، فقط مشاهده و تحسین کنید.
کودک نیاز دارد تا با آرامش بیاموزد و نتیجه کار خود را ببیند و به آن افتخار کند. بهتر است ایرادات کارش را نادیده بگیرید و او را به‌خاطر تلاشش تشویق کنید. کاردستی‌هایش را جایی قرار دهید که در معرض دید باشد، آن‌ها را به دیگران نشان دهید و او را در جمع تحسین کنید. کودکان با تشویق پدر و مادر موفق‌تر و باانگیزه‌تر خواهند شد.
نظر شما چیست؟ شما چه پیشنهادی برای سایر والدینی که در حال مطالعه این مقاله هستند دارید؟ در بخش نظرات همراه ما باشید تا سایر مخاطبان کیدزی هم از دیدگاه ارزشمند شما مطلع شوند.
گلنار رضازاده هستم بازی درمانگر و روان درمانگر کودک، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مشاوره خانواده از دانشگاه خوارزمی تهران. از سال ۱۳۹۴ به صورت تخصصی در حوزه بازی‌درمانی، آموزش مهارت‌های زندگی کودک، فرزند پروری و مدیریت استرس والدین مشغول به کار بوده‌ام. باتوجه به اینکه محتوای حوزه کودک بسیار حساس و مهم است، تمامی منابع و مطالب تولید شده در بلاگ کیدزی را پیش از انتشار بررسی می‌کنم.
زهرا سادات طالبیان هستم روانشناس کودک، دارای مدرک کارشناسی روانشناسی بالینی از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی از دانشگاه یزد. از سال ۱۳۹۲ به صورت تخصصی در حوزه‌های بازی درمانی، درمانگری کودک( تشخیص و درمان اختلالات مختلف)، آموزش مهارت‌های زندگی به بچه‌ها و فرزندپروری مثبت، فعالیت کرده‌ام. در تیم کیدزی به‌عنوان نویسنده و روانشناس کودک، تلاش می‌کنم مطالب مربوط به کودکان و دغدغه‌های والدین را در قالب مقالات آموزشی ارائه دهم.
کاردستی درست کردن واقعا برای بچه ها جذابه چقدر خوب که این همه فایده هم داره من نمیدونستم.
خوشحالیم این مطلب براتون مفید بوده.