کودکان سرشار از توانایی‌های مختلف هستند و زمانی که فرصت‌های مناسبی به آنها داده شود، به افراد شگفت‌انگیزی تبدیل می‌شوند. این وظیفه والدین است که استعدادهای کودک خود را به‌موقع کشف کرده و آنها را پرورش دهند.
خبر خوب این است که برای استعدادیابی کودکان مجبور نیستید آزمون‌های گسترده و پرهزینه‌ای را پشت سر بگذارید. اگر چیزی توجه کودک شما را به خود جلب کند، میتواند نشانه‌ای از علاقه و استعداد کودک در آن زمینه باشد. شما می‌توانید از این فرصت برای درک علایق کودک استفاده کرده و به او در رشد این استعدادها کمک کنید. همچنین راهکارها و روش‌های موثر و ساده‌ای برای استعدادیابی کودکان در خانه و مدرسه وجود دارد. در این مقاله سعی داریم شما را با چند مورد از این راهکارها آشنا کنیم.
هدف ما در این مقاله کمک به والدین برای آشنایی با نحوه استعدادیابی کودکان و درک توانایی‌ها و مهارت‌های منحصربه‌فرد آنها است. پس پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
۱.برای کشف استعدادهای کودکان، از سنین پایین شروع کنید
در سال ۲۰۱۴ مطالعه‌ای توسط دنیل‌کویل انجام شد. او به این نتیجه رسید که بیشتر افراد معروف، از شطرنج‌بازان و اسکیت‌بازان گرفته تا نامزدهای جایزه‌ی گرمی (نوعی جایزه‌ی موسیقی برای شناسایی دستاوردهای صنعت موسیقی)، توانسته‌اند بین سنین ۲ تا ۵ سالگی با کمک والدینشان با استعدادهای خود آشنا شوند.
بنابراین هما‌ن‌طور که شما با فرستادن فرزند خود به مدرسه، آموزش آنها را از سنین پایین شروع می‌کنید، باید از سنین پایین به کشف استعدادهای کودکان نیز اهمیت دهید. یک کودک ممکن است استعدادهای متعددی داشته باشد. دیگری ممکن است برای کشف استعدادهای خود به زمان زیادی نیاز داشته باشد. نیازی به نگرانی در این مورد نیست، زیرا هر کودک منحصر به فرد است. بزرگسالان می‌توانند از همان سنین پایین به کودکان کمک کنند تا استعدادهای خود را شناسایی کرده و درهایی را به روی آنها برای کشف فرصت‌های مختلف باز کنند.
۲.برای استعدادیابی کودک عجله نکنید
یکی از گام‌های کلیدی در شناسایی و استعدادیابی کودکان این است که آنها را آزاد بگذارید. گاهی اوقات، والدین بیش از حد به فرزندان خود فشار می‌آورند و آنها را با فعالیت‌های متعدد فوق برنامه سرگرم می‌کنند. برخی از کودکان هر روز هفته، مشغول هستند و در تعطیلات خود نیز به کلاس‌های مختلف می‌روند. این کار میتواند برای کودکان بسیار سخت و آزاردهنده بوده و حتی نتیجه عکس داشته باشد. روش ایدئال برای استعدادیابی کودکان این است که به آنها اجازه دهیم آزادی و زمان کافی برای کشف استعدادهای خود را داشته باشند.
۳.برای استعدادیابی کودک باید نوع هوش فرزندتان را بدانید
در اوایل دهه ۱۹۸۰ هوارد گاردنر با انتشار کتاب خود با عنوان «نظریه هوش‌های چندگانه» دنیای آموزش را متحول کرد. او در ابتدا هفت هوش را پایه‌گذاری کرد. طبق نظریه هوش‌های چندگانه هر فردی دارای نوع هوش متفاوتی است که اگر به آن توجه شود میتواند در پرورش استعداد کودک بسیار موثر واقع شود. یکی از وظابف شما در نقش والدین و استعدادیابی کودکان این است که نوع هوش فرزندتان را شناسایی کرده و با توجه به آن او را برای پرورش توامندی‌هایش تشویق کنید. اگر مایل هستید در این مورد اطلاعات بیشتری کسب کنید و نوع هوش فرزندتان را تشخیص دهید، پیشنهاد می‌دهیم به مقاله «انواع هوش در کودکان» مراجعه کنید.
۴-برای کشف استعداد کودک به فعالیت‌های او توجه کنید
کودکان معمولا استعدادهای خود را به‌درستی تشخیص نمی‌دهند، اگرچه به طور غریزی آنها را دنبال می‌کنند. برای مثال، اگر کودک شما علاقه خاصی به جعبه مداد رنگی نشان می‌دهد، میتواند نشان‌دهنده این باشد که او به نقاشی و هنر علاقه دارد. او ممکن است هنوز کار زیادی با قلمو یا مداد رنگی خود انجام ندهد، اما دقت و صبر شما به رشد استعدادهای کودک منجر خواهد شد.
اگر فرزند شما عاشق آواز خواندن، رقصیدن و غیره است، باید اجراهای او را در این زمینه‌ها تحلیل کنید. اگر هماهنگی چشم و دست کودک شما خوب است، ممکن است بتواند یک وسیله موسیقی را به درستی بنوازد. اگر مهارت‌های حرکتی ظریفی داشته باشد، میتواند در کشیدن نقاشی یا ساخت کاردستی مهارت زیادی داشته باشد. اگر مهارت‌های حرکتی قوی دارد، میتواند برای ورزش‌هایی مانند اسکواش یا بدمینتون آماده شود. به طور کلی اگر شما به فعالیت‌های بزرگ و کوچک فرزندتان توجه بیشتری داشته باشید می‌توانید در زمینه استعدادیابی کودکتان قدم‌های موثری بردارید.
۵.فرصت آشنایی کودک با فعالیت‌های مختلف را فراهم کنید
برای کشف استعداد کودک سعی کنید او را را در سنین پایین با زبان‌های جدید، موسیقی، آواز، رقص، نقاشی، ورزش و فعالیت‌های دیگر آشنا کنید. بگذارید کودکان همه‌چیز را امتحان کنند و سپس آن فعالیتی را که بیشتر از همه جذب آن می‌شوند، شناسایی کنید. برای مثال اگر متوجه شدید کودک شما عاشق بازی‌های ویدیویی است، او را با زمینه‌های مختلفی مانند طراحی انیمیشن، توسعه‌ی بازی‌های ویدیویی یا گرافیک آشنا کنید. اگر به ورزش علاقه دارد او را در کلاس‌های ورزشی ثبت‌نام کنید. با این کار هم به پرورش استعداد فرزند خود کمک کرده‌اید و هم از فواید ورزش برای کودکان استفاده کرده‌اید.
۶.نشانه‌های استعداد در کودک را تقویت کنید
هدف از تمجید و ستایش، ایجاد اعتماد در کودک نسبت به هر کاری است که میتواند آن را به‌خوبی انجام دهد. البته این را بدانید که تحسین بیش از حد میتواند برای پرورش استعداد کودک مضر باشد، اما وقتی به درستی انجام شود، میتواند اعتماد کودک نسبت به توانایی‌هایش را تقویت کند.
هنگام تشویق کودکان و تعریف و تمجید از آنها ، بهتر است مشخص کنید که کودک چه کاری را درست انجام می‌دهد. برای مثال کودکی را در نظر بگیرید که در شعر گفتن استعداد دارد. شاید در شروع کار، کل شعر او خوب نباشد و فقط قسمت‌هایی از آن به دلیل استفاده از قافیه مناسب خوب باشد؛ می‌توانید این بخش را هدف قرار دهید و از آن تعریف کنید. همچنین به آنها اجازه دهید از قسمت‌هایی که باید روی آنها کار کنند، آگاه شوند. نحوه صحیح تشویق کردن شما میتواند در استعدادیابی کودک و پرورش آن بسیار موثر باشد.
۷.تلاش‌های کودک خود را تحسین کنید
براساس فرهنگ لغت مریام وبستر، تلاش را می‌توان به عنوان کل کار انجام شده برای دستیابی به هدفی خاص تعریف کرد. به عنوان والدین، اگر متوجه شدید که فرزندتان در یک زمینه خاص تلاش زیادی می‌کند، باید برای سخت‌کوشی به او جایزه دهید. برای‌مثال، اگر فرزند شما عاشق موسیقی است، می‌توانید برای او یک پیانو بخرید و او را در کلاس مرتبط ثبت‌نام کنید. حال اگر کودک یاد بگیرد که چگونه آهنگ‌های مختلف را در مدت زمان کوتاهی بنوازد این لحظه، نقطه عطفی است که باید از او قدردانی شود. تحسین تلاش به شکوفایی و استعدادیابی کودکان بسیار کمک می‌کند.
۸.دانش کودک را در زمینه استعدادش غنی کنید
هنگام پرورش استعداد در فرزندتان، از هر فرصتی برای گسترش و غنی‌تر کردن درک او از موضوع استفاده کنید زیرا این کار، او را در مسیر درستی هدایت کرده و به او الهام می‌بخشد. او را با محیط‌های مرتبط و متخصصان مختلف آشنا کنید. برای مثال، اگر او یک نوازنده ساز ساکسیفون در سبک جاز است، او را به چند کنسرت جاز ببرید. اگر او یک بازیگر با استعداد است، دیدن یک تئاتر را به او پیشنهاد دهید. اگر شنا نقطه قوت اوست، او را به مسابقات محلی شنا ببرید و مسابقات بین‌المللی شنا را با هم در تلویزیون دنبال کنید. هر جا که می‌توانید این درها را برای او باز کنید! انجام این کارها در پرورش و استعدادیابی کودکان بسیار موثر است.
۹.علایق خود را به کودکانتان تحمیل نکنید
بسیاری از والدین دوست دارند تا فعالیت‌های مورد‌علاقه خود را برای فرزندشان انتخاب کنند. اگر فرزند شما این فعالیت را دوست نداشته باشد، چه می‌شود؟ وقتی والدین علاقه خود را به فرزندانشان تحمیل می‌کنند، اشتباه بزرگی مرتکب می‌شوند. فقط به این دلیل که پسر دوستتان برای تیم فوتبال معروف بازی می‌کند، به این معنی نیست که فرزند شما نیز حتما باید فوتبالیست شود. او ممکن است استعدادی در آن زمینه نداشته باشد!
باید این را بگوییم که داشتن رویاهای بزرگ برای فرزندتان اشکالی ندارد. با این حال، آنچه بد است، این است که شما فرزندتان را مجبور به انجام فعالیتی کنید که هیچ علاقه‌ای به آن ندارد. چنین فرهنگ و طرز تفکری میتواند سلامت روان کودک شما تهدید کند. بنابراین، برای استعدایابی کودک و پرورش توانمندی‌هایش اجازه دهید فرزندتان آزادانه حوزه مورد‌علاقه خود را انتخاب کند و از او حمایت کنید.
۱۰.در شناخت استعدادها، الهام‌بخش کودک خود باشید
اجازه دهید خانه شما خلاقیت و شخصیت هنریتان را به نمایش بگذارد! کودکان زمانی که بتوانند در محیط یا فضایی کار کنند که الهام‌بخش استعدادهای آنهاست، احساس سرزندگی و آزادی عمل بیشتری می‌کنند.
دیوارهای خود را با آثار هنری و یا تصاویر مورد‌نظر خود تزیین کنید. برای مثال، اگر ترانه‌سرا هستید، می‌توانید خانه خود را با تصاویر هنرمندان یا نوازندگان مورد‌علاقه خود تزیین کنید. اگر در گذشته برای انجام هنر خاصی مورد تقدیر قرار گرفته‌اید لوح‌های تقدیر و جوایزی که برنده شده‌اید نیز میتواند بخشی از تزئینات خانه شما باشد. بسیار مهم است که اشتیاق خود را با فرزندان خود به اشتراک بگذارید، زیرا این کار باعث می‌شود آنهابه استعداد خود بیشتر توجه کنند و دز نتیجه میتواند در استعدادیابی کودکان کمک‌کننده باشد.
۱۱.برای کشق استعداد کودک، هدف‌گذاری کنید
یکی از مهم‌ترین وظایف والدین در استعدادیابی کودکان و پرورش آن، هدف‌گذاری برای کودک است. شما می‌توانید برای تقویت مهارت‌ها و استعدادهای کودکان ، برنامه‌ریزی کرده و آنها را تشویق کنید تا به هدف تعیین شده برسند. انجام این کار مزایای زیادی برای کودک به همراه دارد. با هدف‌گذاری به کودک کمک می‌کنید تا روی کاری که انجام می‌دهد، تمرکز داشته باشد و تصمیمات بهتری را بگیرد. همچنین این کار برای آموزش مسئولیت‌پذیری به کودکان و مدیریت زمان نیز بسیار سودمند است. در نهایت هدف‌گذاری به کودک اعتماد‌به‌نفس بیشتری می‌دهد. با رسیدن به هر هدف تعیین شده، احساس موفقیت می‌کند و به توانایی‌های خود اعتماد بیشتری خواهد داشت. این مسئله باعث می‌شود کودک در مسیر استعداد خود حرکت کند.
ضرورت استعدادیابی کودکان توسط والدین
شناخت عمیق‌تر فرزندان، بسیار مهم‌تر از آن چیزی است که ما فکر می‌کنیم، بنابراین هر چه ییشتر با فرزند خود ارتباط برقرار کنید، در کشف استعداد کودکان موثرتر عمل خواهید کرد. زودتر می‌توانیم از دستاورهای خود لذت ببریم. اگر هر فرد در کودکی به درستی هدایت شده و استعدادش به درستی کشف شود، در آینده کمتر احساس شکست و سرخوردگی را تجربه خواهد کرد. همچنین تصور کنید که اگر هرفرد از کودکی بداند چه کاری او را خوشحال می‌کند و در چه زمینه‌ای مهارت دارد، تا چه حد، رضایت زندگی و شغلی افراد افزایش پیدا خواهد کرد. با این مقدمات به نظر می رسد استعدادیابی کودکان برای هر والدینی یک ضرورت است، زیرا کمک به کودک برای پرورش استعدادهایش مزایای بزرگی برای او به همراه خواهد داشت.
در این مقاله توضیح دادیم که به عنوان والدین باید استعدادهای طبیعی کودک خود را مشاهده کنید و آنها را به رسمیت بشناسید و در تقویت آن مهارت‌ها به او کمک کنید. این کار باعث افزایش عزت‌نفس فرزند شما می‌شود و به او انگیزه می‌دهد تا تمام توانایی خود را برای پرورش استعدادهایش به کار گیرد. اگر شما نیز در مسیر کشف استعدادهای کودک خود تجربه‌ای بدست آوردید یا در زمینه استعدادیابی کودکان پیشنهادی دارید، می‌توانید آن را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
گلنار رضازاده هستم بازی درمانگر و روان درمانگر کودک، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مشاوره خانواده از دانشگاه خوارزمی تهران. از سال ۱۳۹۴ به صورت تخصصی در حوزه بازی‌درمانی، آموزش مهارت‌های زندگی کودک، فرزند پروری و مدیریت استرس والدین مشغول به کار بوده‌ام. باتوجه به اینکه محتوای حوزه کودک بسیار حساس و مهم است، تمامی منابع و مطالب تولید شده در بلاگ کیدزی را پیش از انتشار بررسی می‌کنم.
زهرا سادات طالبیان هستم روانشناس کودک، دارای مدرک کارشناسی روانشناسی بالینی از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی از دانشگاه یزد. از سال ۱۳۹۲ به صورت تخصصی در حوزه‌های بازی درمانی، درمانگری کودک( تشخیص و درمان اختلالات مختلف)، آموزش مهارت‌های زندگی به بچه‌ها و فرزندپروری مثبت، فعالیت کرده‌ام. در تیم کیدزی به‌عنوان نویسنده و روانشناس کودک، تلاش می‌کنم مطالب مربوط به کودکان و دغدغه‌های والدین را در قالب مقالات آموزشی ارائه دهم.
استعدادیابی کودکان خیلی مهمه . به نظرم نباید دنبال موسسات استعدادیابی کودکان باشیم باید خودمون دقت کنیم و استعداد بچه هامون رو کشف کنیم.
استعدادیابی بچه ها مخصوصا تو سال های اول خیلی مهمه ولی کاش والدین به بچه ها فشار نیارن چون اینجوری نتیجه برعکس میشه.
بله والدین به هیچ‌وجه نباید در زمینه استعدایابی کودکان به بچه‌ها فشار وارد کنند. ممنون از نظر و توجه شما.
چقدر خوب به نکات مهم استعدادیابی کودکان اشاره کردید. ممنون از مقاله خوبتون
خوشحالیم این مقاله براتون مفید بوده.
به این مراکز استعدادیابی کودکان میشه اعتماد کرد یا نه بهتره خودمون استعداد بچه رو کشف کنیم؟
کاش پدر و مادرهای نسل ما هم به استعدادیابی بچه ها توجه میکردن. ممنون از مطلب خوبتون.